آیا خودروسازان از زیر سایه بانک‌ها خارج می شوند؟
کمبود تسهیلات و سختگیری‌های بانکی، خودروسازان را به سمتی برده که ظاهرا قصد دارند آرام آرام خود را از سیستم بانکی بی‌نیاز کرده و تمرکزشان را روی بازار سرمایه بگذارند.
به گزارش میهن صنعت به نقل از پرشین خودرو، همین چندی پیش بود که ایران خودرویی‌ها با اعلام طرح «پیش‌فروش طلایی» خود، به نوعی استارت کاهش وابستگی صنعت خودرو به بانک‌ها را زدند، طرحی که طی آن ایران خودرو به جای بانک‌ها روی سرمایه مشتریان حساب باز کرده است.
حالا اما سایپاییها نیز می‌خواهند پروژه «بی‌نیازی خودروسازی از بانک‌ها» را ادامه بدهند، اما نه با پیش فروش محصول، که به واسطه انتشار اوراق مشارکت؛ آن طور که مسوولان مالی سایپا در نشست خبری دیروز خود عنوان کردند، این شرکت از امروز
150 میلیارد تومان اوراق مشارکت منتشر خواهد کرد تا به کمک آن پروژه ناتمام سایپای کاشان را تمام کند و همچنین بخشی از بدهی‌هایش را بپردازد. در واقع نارنجی‌های جاده مخصوص با مبنا قرار دادن پروژه ناتمام سایپای کاشان، مجوز انتشار اوراق مشارکت دریافت کرده‌اند تا به این وسیله علاوه بر اتمام پروژه موردنظر، به نوعی سرمایه در گردش خود را نیز افزایش دهند.
این 150 میلیارد البته بخشی از طرح سایپا برای تامین مالی از بازار سرمایه است و این شرکت پروژه‌ای حدودا 800 میلیاردی به این منظور تعریف کرده که می‌خواهد به تدریج آن را اجرا کند.
کاری که سایپا قصد انجامش را دارد و اقدامی که ایران خودرو با طرح پیش فروش طلایی خود انجام داده، به خوبی گویای این است که دو خودروساز بزرگ کشور می‌خواهند آرام آرام و به تدریج از زیر سایه بانک‌ها خارج شوند.
آن طور که کارشناسان می‌گویند، هر دو طرح به احتمال قوی با موفقیت انجام خواهند شد زیرا طرح ایران خودرو شرایط جدیدی را برای مشتریان فراهم کرده و اوراق مشارکت سایپا نیز به هر حال طرحی سودآور محسوب می‌شود.
در طرحی که ایران خودرو به اجرا درآورده، مشتریان می‌توانند با پرداخت ودیعه های چهار، شش و هشت میلیون تومانی، در بازه‌های زمانی شش‌ماهه، یک‌ساله، دو‌ساله و سه‌ساله صاحب خودرو شوند و سود مشارکت نیز ببرند. با این طرح، ایران خودرو نیز تامین نقدینگی مناسبی انجام می‌دهد و حداقل تا شش ماه برای تحویل خودروهای پیش‌فروش شده (که البته مشتری حق انتخاب اولیه در آن ندارد و شرایط تولید تعیین‌کننده نوع خودرو تحویلی خواهد بود)، وقت دارد.
به گزارش دنیای اقتصاد، از این سو سایپاییها نیز با توجه به پروژه حدودا 800 میلیاردی که برای استفاده از بازار سرمایه تعریف کرده اند، به نوعی عملا از سیستم بانکی بی‌نیاز یا حداقل از وابستگی شان کمتر خواهد شد.
به اعتقاد کارشناسان، چنین طرح‌هایی می‌تواند صنعت خودرو را در آینده‌ای نه چندان دور از سیستم بانکی و دردسرهای خاص آن خلاص کرده و منابع مالی خودروسازان را از «بانک» به «بازار سرمایه» تغییر دهد.
به نظر می‌رسد آنچه که سبب شده خودروسازان به فکر خروج از زیر سایه بانک بیفتند، رفتار خود بانک‌ها است. آن طور که فعالان صنعت خودرو عنوان می‌کنند، بانک‌ها در کل موضع سختی در قبال پرداخت وام و تسهیلات به خودروسازان دارند و اتفاقا یکی از دلایل کمبود نقدینگی و در نتیجه آن افت تولید، همین موضوع است. آنها می‌گویند اگر بانک‌ها با کلی مصوبه و آمدن و رفتن حاضر به پرداخت وام و تسهیلات شوند، شرایطی سخت را برای تضمین و همچنین بازپرداخت آن در نظر خواهند گرفت، به نحوی خودروسازان مجبورند عملا سودهایی کلان (در حد 25 درصد) به بانک‌ها بپردازند و این خود به معنای رشد هزینه‌های تولید است.
نمونه رفتار بانک‌ها با صنعت خودرو را می‌توان در ماجرای اخیر (وام دو هزار میلیاردی) به خوبی مشاهده کرد که طی آن، بانک‌ها در قبال وثیقه شدن سهام خودروسازان حاضر به پرداخت 1000 میلیارد تومان به آنها شده‌اند.
هرچند گفته می‌شود خودروسازان جزو بزرگ‌ترین بدهکاران بانکی به شمار می‌روند، اما به هر حال به خاطر بهره‌ای که در عوض وام و تسهیلات دریافتی به بانک‌ها می‌پردازند، باید از آنها به عنوان «منابع سود» یاد کرد، به نحوی که در صورت اجرای موفقیت آمیز طرح خودروسازان مبنی بر «تمرکز روی بازار سرمایه»، بانک‌ها یکی از مشتریان سودزای خود را از دست خواهند داد.
از آن سو خودروسازان نیز با تمرکز روی بازار سرمایه، نه تنها دسترسی آسان‌تری به منابع مالی و نقدینگی خواهند داشت، بلکه سودهایی متعارف و در عین حال با دوره پرداخت طولانی‌تر نسبت به بانک‌ها، می‌پردازند. با این حساب، مساله افزایش هزینه های تولید ناشی از عوارض تسهیلات بانکی، که همواره مورد اعتراض خودروسازان بوده و هست نیز حل خواهد شد، زیرا خودروسازان دیگر مجبور نیستند بهره های 25 درصد و بالاتر به سیستم بانکی پرداخت کنند.
پروژه 800 میلیاردی سایپا
اما اگرچه گمان می‌رفت سایپاییها در نشست خبری دیروز خود به سوژه داغ این روزهای صنعت خودرو یعنی «پرداخت وام 1000 میلیاردی به خودروسازان» بپردازند، اما ظاهرا این موضوع از اهمیت چندان بالایی برای آنها برخوردار نیست، زیرا سایپاییها در این نشست بیشتر به بحث اوراق مشارکت پرداخته و علاقه‌ای زیادی به صحبت در مورد وام میلیاردی از خود نشان ندادند.
در نشست دیروز که معاون مالی سایپا به همراه مدیرعامل سایپای کاشان و همچنین مدیر امور بورس این شرکت حضور داشتند، عنوان شد که سایپا قصد تعریف پروژه‌ای 780 میلیارد تومانی را در بازار سرمایه و در قالب «اوراق مشاركت»، «مرابحه» و «صكوك» دارد.
در این مورد، مجید سوری مدیر امور سهام سایپا با بیان اینكه 150 میلیارد تومان اوراق مشاركت از امروز توسط سایپا كاشان انتشار می‌یابد، گفت: علاوه براین، گروه خودروسازی سایپا دو طرح اوراق مرابحه با ارزش 250 و 130 میلیارد تومان و اوراق صكوك 250 میلیارد تومان را نیز در دست بررسی دارد.
وی افزود: مراحل كاری این اوراق برای انتشار در حال انجام است و هر یك زودتر به نتیجه برسد نسبت به انتشار آن اقدام می‌كنیم.
به گفته سوری، سایپا از اولین شركت‌هایی است كه برای استفاده از روش‌های جدید تامین مالی، انتشار اوراق مرابحه را مد نظر قرار داده و امید دارد آن را با موفقیت به اتمام برساند.
مدیر امور بورس سایپا همچنین تاکید کرد که در شركت‌های تابعه سایپا نیز طرح‌هایی به ارزش 300 میلیارد تومان برای استفاده از اوراق مرابحه و صكوك تعریف شده است.
هرچند گفته می‌شود سایپا قصد دارد این 150 میلیارد تومان را به عنوان سرمایه در گردش استفاده کرده و به واسطه آن بخشی از بدهی‌های خود را بپردازد، اما سوری تاکید کرد از این پول تنها بین 50 تا 60 میلیارد تومان صرف سرمایه در گردش خواهد شد و 35 میلیارد تومان برای پروژه‌های ساختمانی، 10 میلیارد تومان احداث پایانه و اتصال به راه آهن سراسری،20 میلیارد تومان برای محوطه‌سازی و بخشی نیز برای امور مربوط به تاسیسات شرکت سایپا کاشان اختصاص می‌یابد.
اما در ادامه معاون مالی سایپا نیز در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه با وجود حجم بدهی سایپا، آیا از اوراق مشارکت سایپای کاشان استقبال خوبی خواهد شد، گفت: در حال حاضر وضعیت بازار سهام خیلی مناسب نیست و سرمایه‌داران به دنبال سرمایه‌گذاری در بخش‌های با ریسک کمتر هستند.
وی با بیان اینکه بابت طرح‌های تولیدی وام بلند مدت بانکی اختصاص نمی‌یابد و عمدتا تسهیلات بانکی در قالب سرمایه در گردش و به صورت کوتاه‌مدت یک‌ساله در اختیار تولید‌کنندگان قرار می‌گیرد، افزود: قطعا نرخ سود تسهیلات بالاتر از نرخ عرضه اوراق مشارکت است و به همین دلیل ما به دنبال انتشار این نوع اوراق هستیم.
به گفته وی، سایپا می‌خواهد سبدی از منابع مالی داشته باشد و از آنجاکه عمده تسهیلات بانکی کوتاه‌مدت و دارای بهره بالایی هستند، این شرکت تمرکز خود را روی بازار سرمایه گذاشته است.
معاون مالی سایپا ادامه داد: در حال حاضر انعقاد عقود مبادله‌ای تقریبا تعطیل است و در عقود مشارکتی نیز بانک‌ها نرخ بالایی را در نظر می‌گیرند که به نفع تولید‌کنندگان نیست.
امیری همچنین در واکنش به این موضوع که انتشار اوراق مشارکت برای تأمین سرمایه در گردش قانونی نیست، تاکید کرد:انتشار اوراق مشارکت با این هدف انجام می‌شود که وضعیت سایپای کاشان تغییر کند و انجام این کار نیازمند رسیدن به ظرفیت تولید بهینه است و در این راستا بررسی‌های لازم توسط حسابرسی و سازمان بورس انجام شده است، بنابراین این کار کاملا قانونی انجام می‌شود.
معاون مالی سایپا در ادامه به دریافت تسهیلات 500 میلیارد تومانی از محل مصوبه شورای پول و اعتبار نیز اشاره کرد و گفت: این مساله در شورای پول و اعتبار مصوب شده، ولی هنوز بخشنامه آن ابلاغ نشده که بدانیم شرایط پرداخت این تسهیلات به چه صورت است.
امیری اما در مورد تحقیق و تفحص از واگذاری سهام سایپا و ابهاماتی که در این مورد مطرح می‌شود نیز تاکید کرد: خرید سهام در یک کنسرسیوم اتفاق افتاد که بخشی از تامین مالی این مساله توسط همان کنسرسیوم و بخشی نیز از طریق شرکت سرمایه‌گذاری سایپا انجام شد.
وی افزود: در واقع این بخش از سرمایه، از سایپا پرداخت نشد بلکه از طریق شرکت سرمایه‌گذاری سایپا در قالب قرارداد تامین مالی با کنسرسیوم پرداخت شد.
امیری در ادامه به موضوع وثیقه شده سهام سایپا برای دریافت وام 500 میلیاردی نیز تاکید کرد: ما تاکنون سهام خود را بابت دریافت وام وثیقه نکرده ایم و کارمان با چک و سفته راه افتاده است و حال باید منتظر بیرون آمدن مصوبه شورای پول و اعتبار باشیم تا ببینیم جزئیات آن چیست.
وی این را هم صراحتا گفت که صنعت خودرو با مشکل نقدینگی روبه‌رو شده است.
