بلاهایی که سر قطعهسازی آمده/پلت‌فرم کاملاً ایرانی در حال طراحی
میهن صنعت : بحران صنعت خودرو بیش از آن چیزی است که می‌بینیم و می‌شنویم. کاهش تولید و افزایش سرسام‌آور قیمت تنها بخشی از تبعات این بحران است. قطعه‌سازان به عنوان عضو جدانشدنی بدنه خودروسازی، اولین و مهم‌ترین ضربات را از این وضعیت متحمل شده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، گلوردی گلستانی رئیس انجمن قطعه‌سازان خودرو در یک نشست خبری به تشریح اوضاع فعلی صنعت خودروسازی، وضعیت تولید، بازار فروش، حوزه قطعهسازی، مباحث مالی، بانک‌ها، بدهی‌ها، فرصت‌‌های شغلی، سرمایه‌گذاری، سهام، نقش دولت، اختلافات و راهکارها پرداخت.
نگاهی به شرایط فعلی
صنعت کلان خودرو شامل چهار بخش مواد اولیه (تکنولوژی)، تولید، اسمبل (که رنگ هم شامل آن است) و خدمات پس از فروش می‌شود. با تجمیع این چهار بخش در ظاهر جدا است که یک خودرو طراحی، ساخته و فروخته می‌شود. اختلال در عملکرد هر یک از این بخش‌ها ضمن اینکه نتیجه نهایی را با مشکل روبه‌رو میکند، در بهره‌وری بخش‌های دیگر نیز تاثیر خود را می‌گذارد.
قطعه‌سازان که در قسمت دوم یعنی تولید نقش اصلی را ایفا می‌کنند، این اواخر حال و روز خوبی ندارند. دلایل مختلفی می‌توان برشمرد. از محدودیت‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی گرفته تا فاجعه‌ای به اسم بانک‌ها که واقعاً انگیز را برای تولید از بین برده‌اند. طبیعی است کاهش توان قطعه‌سازان، کاهش توان خودروسازان را نیز در پی دارد. جدا از این مسائل، تبعاتی چون کاهش بهره‌وری و فرصت‌‌های شغلی نیز به وجود خواهد آمد.
الان قطعه‌سازان در شرایطی کار می‌کنند که 20 تا 30 درصد به بانک‌ها بهره وام می‌دهند و از آن سو به ازای دیرکرد دیون خود 6 درصد نیز جریمه پرداخت می‌کنند. این‌ها در حالی هستند که سود خودروسازی کمتر از 10 درصد است. در ضمن قطعه ساز که محصول درخواستی شرکت‌ها را به آن‌ها تحویل می‌دهد معلوم نیست که چه زمانی به پولش می‌رسد.
درباره صنعتی صحبت می‌کنیم که بیش‌ترین اشتغال و بیش‌ترین تعداد متخصص را گرد خود جمع کرده. مهم‌ترین صنعت کشور بعد از نفت. میزان زحمتی که برای این حوزه کشیده می‌شود را به نسبت درآمد نهایی با زحمت قاچاقچیان و دلالان مقایسه کنید. باید دید سیاست‌های دولت‌های قبلی چه آورده‌هایی برای صنعت خودروسازی داشته است؟ چقدر درآمد کسب شده است؟ چقدر مالیات بر ارزش افزوده حاصل شده است؟
البته اظهارنظر درباره دولت جدید کمی زود است و بی‌انصافی است که بخواهیم آن را قضاوت کنیم. با این حال امیدوار هستیم که طرز تفکر نسبت به این حوزه تغییر کند. تفکری که بیشتر روی بانک‌ها و موسسات مالی تمرکز دارد.
چالشی به اسم بانک‌ها
به گزارش بازار خبر گلستانی در ادامه افزود: مگر بانک‌ها چه چیزی تولید می‌کنند که تا این اندازه مورد توجه قرار گرفته‌اند؟ خودروساز و قطعه‌ساز 100ها میلیارد تومان بهره بانکی در ازای وام‌های دریافتی‌اشان پرداخت می‌کنند. با این اوصاف دیگر توانی برای کیفیت، توسعه و تحقیق باقی نمی‌ماند.
داستان آن کمک نقدی
چندی پیش گفته شد که قرار است 2000 میلیارد تومان به خودروسازی کشور تزریق شود. اما مشخص نیست مبانی این بودجه کجا است و چه منبعی آن را تامین میکند. آیا قرار است از سهام و بورس باشد یا سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی؟
به هر حال آنچنان امیدواری به این داستان نداریم و بعید است مجلس چنین بودجه‌ای را تصویب کند. هرچند اگر قرار بر چنین پرداختی باشد باید وزارت دارایی پیش قدم شود.
خارجی‌هایی که داخلی‌سازی می‌کنند
گلوردی گلستانی رئیس انجمن قطعه‌سازان با اشاره به اینکه چندی است که شرکت‌های خارجی با بهره‌گیری از فضا و سخت‌افزار داخلی اقدام به تولید قطعه می‌کنند گفت: این پدیده فعالانه ادامه دارد. شرکت‌های مختلف آسیایی به خصوص چینی‌ها با خرید سایت‌های داخلی و تولیدات خارجی خود، بازار قطعه‌سازان داخلی را به کلی از بین می‌برند. بازاری که می‌بینید اصلاً شرایز مناسبی ندارد.
البته اینکه آیا ایران‌خودرو و سایپا به عنوان مشتریان قدیمی قطعه‌سازان نیز وارد چنین بازی شده‌اند، فعلاً معلوم نیست. اما چیزی که معلوم است این است که این اقدام انگیزه قطعه‌سازان داخلی را به فنا می‌دهد.
برنامه و راهکار
در گام اول باید همکاری دولت با صنعت خودرو بیشتر شود. از یک سو شورای سیاست‌گذاری نظر خاص خودش را مطرح میکند و از سوی دیگر شورای رقابت آن نظر را رد میکند. انجمن قطعه سازان به عنوان یک NGO قدیمی که شامل شرکت‌های مشترک‌المنافع است بازار فروش متعارف ندارد. آنچه او می‌سازد توسط خودروساز مونتاژ شده و توسط او است که به فروش می‌رود.
برنامه مهم این است که دولتی‌ها و خودرویی‌ها روی یک طراحی جدید داخلی کار کنند. استفاده از مهندسان جوان و پراستعداد می‌تواند منجر به طراحی یک پلت‌فرم جدید شود. تقابل خودروساز و قطعه‌ساز آورده‌ای ندارد. نزدیک به دو سال پیش ایران سالی 1و5 میلیون خودرو تولید می‌کرد که این تعداد باعث ایجاد شغل برای 4.5 میلیون نفر می‌شد. اما حالا تولید نصف شده است.
راهکار آن است که برای افزایش مشاغل هم شده، مسیر برای تولید باز شود. واقعاً به عملکرد شورای رقابت باید جایزه داد. در این فاصله غیر از کاهش 50 درصدی تولید، بین 150 تا 200 واحد تولید قطعهسازی از این بازی خارج شده‌اند و وارد حوزه‌های دیگر مانند مسکن شده‌اند.
بانی و متمولی کیست؟
این اقدامات یک پدربزرگ می‌خواهد ولی معلوم نیست که چه کسی می‌خواهد بانی باشد؟ در کشوری مثل آلمان، دولت روی این صنعت سرمایه‌گذاری میکند و در انتها از سودآوری‌اش بهره می‌برد. کره‌ای‌ها وام 5 درصد به صنعت خودروسازی اشان می‌دهند. باید اعتراف کرد که این صنعت از مسیر خودش خارج شده است.
وضعیت وخیم بازار خدمات پس از فروش
2 سال پیش به کمک خودروسازان بررسی میدانی میزان مصرف بازار انجام شد. متوجه شدیم که نیاز بازار قطعه چیزی حدود 2 هزار و 500 میلیارد تومان است. در حالی که قطعه‌سازان ما 1000 میلیارد تومان فروش داشته‌اند. این یعنی حدود 1500 میلیارد تومان از بازار خارج تامین شده است. قطعاتی بعضاً بی‌کیفیت که نظر مصرف کننده را نسبت به تولیدات داخلی بد کرد.
طراحی پلت‌فرم داخلی
خوشبختانه چند وقتی است که روی طراحی یکی دو پلت‌فرم داخلی کار می‌کنیم. طرح‌های اولیه به وزارت صنعت ارائه شده است. طراحان بنام ابتدا مایل به همکاری نبودند ولی به هر حال راه حلی برایش پیدا شد. این پروژه بزرگ بدون سرمایه‌گذاری غیر ممکن است. و واقعاً محکوم به سقوط خواهد بود.
برآورد شده است که تولید و طراحی هر پلت‌فرم بیت 400 تا 500 هزار میلیون یورو هزینه دارد. رقمی پایین‌تر از پیش‌بینی‌های قبلی.
درباره انجمن
گلوردی گلستانی از شروع به کار ساخت ساختمان جدید انجمن قطعه‌سازان خبر داد و گفت محل جدید در 5000 متر زیربنا و 2000 متر بنا اجرا خواهد شد و امیدواریم تا پایان سال دیگر به بهره‌برداری برسد. پیش‌بینی می‌شود این پروژه چیزی مانند نمونه‌های ترکیه و فرانسه از آب دربیاید. ساختمان جدید دارای دفتر سرمایه‌گذاری، دفتر برای اعضا و محل کنفرانس 350 نفری است.
