بیماری مزمن خودروسازان

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، پس از اظهارنظر آقای «محمدعلی مددی» عضو شورای رقابت در روز پنجم خرداد، یک سوال بسیار مهم در حوزه صنعت خودرو شکل گرفت که به‌راستی مافیای صنعت خودرو کیست؟ آقای مددی پس از اتمام جلسه شورا در خصوص تعیین نرخ تورم تندر و مگان گفته است: «مافیای صنعت خودرو باعث شده تا نرخ تورم واقعی و قیمت واقعی خودروها مشخص نشود.» ما در این نوشتار، قصد داریم پاسخ‌های محتمل را برای این پرسش بیابیم.

نخست: اولین و راحت‌ترین پاسخ این است که متولیان فعلی صنعت خودرو را مافیای این صنعت بدانیم و چنین بپنداریم که آنها با نظرات شورای رقابت مخالفت می‌کنند بنابراین این افراد، مافیای صنعت خودرو را اداره می‌کنند اما آیا یافتن مافیای این صنعت به همین آسانی است؟! بد نیست برای عبور از این بخش اندکی پیرامون معنای مافیا درنگ کنیم. مافیا (به ایتالیایی: Mafia) یا کوزانوسترا (Cosa Nostra) انجمن مخفی خلافکاران سیسیل بود. این گروه در اواسط قرن ۱۹ میلادی به دلیل بی‌اعتمادی مردم به حکومت و سیستم قانونی و وابستگی مردم به افراد محلی قدرتمند در سیسیل به وجود آمد و بعدها در شرق ایالات‌متحده‌آمریکا و استرالیا گسترش یافت.

امروزه تئوری‌های زیادی در مورد معنای نام مافیا مطرح است. صفت سیسیلی مافیا «Mafioso» احتمالا از ریشه لغت «ماهیاس» عربی گرفته شده که به معنای «مبارزه پرخاشگرانه» است. مردم ایتالیا اعتقاد دارند که کلمه مافیا از جمله (Morte Alla Francia Italia Anelia: مرگ بر فرانسه درود بر ایتالیا) گرفته شده ‌است. مافیا از مجموعه‌هایی که به‌عنوان خانواده شناخته می‌شود تشکیل شده که هر خانواده یک روستا، یک شهر، یا یک منطقه را رهبری می‌کند. ساختار این خانواده‌ها مانند یک درخت است و معمولا توسط فردی که «پدرخوانده» یا «دن» یا «باس» نامیده می‌شود، هدایت می‌شود.

اما آیا مدیران فعلی صنعت خودرو اینگونه هستند؟ یعنی مرکب از مجموعه‌ای افراد که سعی در کنترل تام و تمام جوانب این صنعت را دارند؟ آیا رفت و آمد مدیران این صنعت همه به صورت فرمالیته است؟ و همه برگرفته از جایی خاص‌اند؟ به نظر می‌رسد که چنین پنداری درخصوص مدیران صنعت خودرو جفایی باشد بر آنها. اگر قیمت خودروها در ایران، متاثر از قیمت دلار بالا رفته و بلای تورم دامن این صنعت را گرفته، نباید تمام بار مسوولیت را بر دوش مدیران فعلی گذارد. برخی مسوولان صنعت خودرو می‌گویند: قیمت تمام‌شده خودرویی مانند تندر 90 با احتساب قطعات وارداتی و هزینه مونتاژ، رنگ، هزینه‌های تامین مالی و هزینه‌های فروش، حداقل 35‌میلیون‌تومان است و قیمت تمام‌شده مگان نیز حدود 85‌میلیون‌تومان برآورد می‌شود. این قیمت‌ها متاثر از تلاطمات نرخ ارز بوده و خیلی ربطی به عملکرد مسوولان فعلی این صنعت ندارد.

دوم: اما از سوی دیگر، ضعف و سستی صنعت خودرو خصوصا در این دوسال اخیر را چگونه می‌توان تحلیل کرد؟ اگر این صنعت را بنا بر رای نخست، عاری از مافیا بدانیم پس چگونه می‌توانیم کاهلی آن را توجیه کنیم؟ اجازه دهید این بار درخصوص کاهلی این صنعت اندکی درنگ کنیم.

صنعت خودرو ما در آستانه 50سالگی قرار دارد اما این سابقه با کارنامه فعلی این صنعت همخوانی ندارد، ماحصل کار چندین‌هزار نفر در صنعت خودرو، تولید محصولاتی است که هم مصرف بالایی دارند و هم ایمنی پایینی! این هر دو را با نگاهی گذرا به آمارهای منتشر‌شده می‌توان دریافت. از سوی دیگر، فاصله زمانی طراحی تا تولید خودرو در این صنعت بسیار طولانی است و از استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد. در حال حاضر ماحصل کار و کوشش ده‌هاهزارنفر در صنعت خودرو تنها طراحی و تولید دو پلاتفرم بوده است! یکی سمند مربوط به ایران‌خودرو و دیگری تیبا مربوط به سایپا. از این دو که عبور کنیم، مابقی تولیدات صنعت خودرو ما به صورت مونتاژکاری بوده است. این صنعت در همین مونتاژکاری هم کارنامه درخشانی ندارد. اصرار بسیار بر مونتاژ یک محصول در طول دوره زمانی زیاد!

همانند  تولید پیکان در ایران‌خودرو حدود دو دهه ادامه یافت و تولید پراید در سایپا هم بیش از دو دهه است که امتداد دارد! چنین آماری در تمام دنیا بی‌سابقه است. به همین لحاظ ما می‌توانیم مجموعه این ضعف‌ها را یعنی تولید خودرو با مصرف بالا، ایمنی پایین و تنوع محدود را به‌عنوان کاهلی صنعت خودرو نام‌گذاری کنیم. این علایم به خودی خود در صنعتی به وجود نمی‌آید، شاید با دیدن این علایم سخن از مافیای صنعت خودرو سخن درستی باشد. مافیایی که از مدت‌ها پیش‌تر شکل گرفته و اصرار بسیار بر تولید تنها چند خودرو دارد، مافیایی که علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری جدید در این صنعت ندارد، مافیایی که می‌تواند به شیوهایی خاص بر تصمیمات این صنعت اثر‌گذار باشد.

سوم: راه چاره چیست؟ امروزه صنعت خودرو با تمام بزرگی‌اش به بیماری مزمنی مبتلاست و برای رهایی از این بیماری دو کار سودمند می‌تواند صورت گیرد. نخست آنکه اعضای محترم شورای رقابت، تهدیدهای قبلی خود مبنی بر صفرکردن تعرفه واردات خودرو را نه یک تهدید که یک فرصت برای صنعت خودرو بدانند و در جهت درمانی بر پیکر تنومند این صنعت، آن را عملی سازند و دوم آنکه متولیان این صنعت هم به‌جای اصرار بر تولیدات فعلی خود، راهی برای همکاری با سایر خودروسازان برتر دنیا بیابند تا در زنجیره تولید جهانی، سهمی تازه برای آنها ایجاد شود. به نظر می‌رسد با اتخاذ چنین تدبیری، هم مصرف‌کنندگان از خودروهای بهتر استفاده می‌کنند و هم صنعت خودرو ما به چابکی لازم برای حضور در بازارهای جهانی خواهد رسید.

منبع:شرق