داستان ورود هواپیماهای پسابرجامی به آخر رسید

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، موضوع نوسازی ناوگان هوایی از جمله مباحث حائز اهمیت طی این 2 ساله اخیر بوده و وزارت راه و شهرسازی به منظور تحقق این موضوع تقریبا سراغ شرکت سازنده هواپیمایی نیست که نرفته باشد از دانه درشت های این صنعت که بوئینگ است گرفته تا سوخو و ATR حتی چندی پیش شنیدیم که یک شرکت هواپیمایی داخلی به منظور نوسازی ناوگان خود با یک سازنده اوکراینی وارد مذاکره و انعقاد قرارداد شده است.

فرسوده بودن ناوگان هوایی کشور اولین و تنها ترین بهانه ای بود که شرکت های هواپیمای در مقابل علت بالا بودن میزان تاخیراتشان به رسانه ها ارائه می کردند البته این بهانه کمی تا قسمتی هم درست بود به این سبب که میانگین سنی هواپیما های کشور حدودا 23 سال بوده که گروه بزرگی از این پرنده های ریش سپید در ناوگان هوایی شرکت های هوایی ماهان و ایران ایر به چشم می خورد اما جایگزینی هواپیماهای تازه نفس به جای هواپیماهای فعلی اقدامی بجا بود یا بهتر است اینطور بگوئیم که هزینه کردن سنگین برای نوسازی ناوگان دردی از اقتصاد کشور را دوا خواهد کرد؟!

دی‌ماه سال 94 وزیر راه و شهرسازی از توافق با هواپیماسازی ایرباس برای خرید بیش از 100 فروند هواپیما خبر داد. در ماه‌های بعدی قرارداد خرید 100 فروند هواپیما با این کمپانی اروپایی امضا و مذاکرات برای خرید هواپیما با شرکت آمریکایی بوئینگ در جریان بود. در آن زمان مسائلی در این رابطه مطرح بود که آیا خرید حدود 200 فروند هواپیما برای کشور لازم بوده و واقعاً جزو اولویت‌هاست. و این‌که آیا بهتر نیست به‌جای این کار زیرساخت‌های حمل‌ونقل ریلی که به‌دلیل ظرفیت‌های بالا برای رونق اقتصادی و رفع محرومیت همواره مورد تأکید رهبر معظم انقلاب بوده، مورد توجه قرار گیرد.

پس از گذشت چند ماه از انتشار این خبر، حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی  در خرداد ماه سال 95 موضوع اولویت‌ها و به‌خصوص خرید هواپیما را مورد تأکید قرار دادند و فرمودند: «یکی دیگر مسئله‌ اولویّت‌ها است؛ در تصمیم‌گیری‌هایی که در زمینه‌ مسائل اقتصادی می‌کنیم، اولویّت‌ها را باید در نظر بگیریم. گاهی یک کاری خیلی مهم است، خیلی لازم است امّا [دارای‌] اولویّت نیست؛ یعنی از آن کارِ لازم‌تری وجود دارد. این خیلی به‌نظر من مهم است. خب، بنده تجربه‌ دولت را ــ دارم‌ ــ هم خودم در دولت بوده‌ام، هم دولت‌های متعدّد را دیده‌ام. وزرای محترم عزیزمان، هرکدام سعی می‌کنند کلٌّ یجرّ النّار الی قرصه؛ یعنی این آتشی که گذاشتیم تا نان‌ها را بپزند، هر قرص نانی مال یکی است؛ این آتش را هر کدام می‌کشند طرف نان خودشان که آن را بپزند؛ البتّه تکلیفشان است؛ وظیفه‌شان همین است که از بخش خودشان حمایت کنند؛ این را مذمّت نمی‌کنیم.

ایشان خاطر نشان کردند: وزیر کشاورزی یک‌جور، وزیر صنایع یک‌جور، وزیر راه یک‌جور، وزیر نیرو یک‌جور، هرکدام سعی می‌کنند امکانات کشور و بودجه‌های کشور را و منابع را طرف خودشان بکشانند؛ خب، اینجا باید نگاه کرد دید اولویت کدام است. حالا فرض کنیم که پول‌های ما در بانک‌های بیگانه آزاد شد ــ که البتّه آزاد نشده، معلوم هم نیست کِی آزاد خواهد شد، حالا [به آن مطلب‌] خواهم رسید ــ بناست صرف چه‌چیزی بکنیم؟ این خیلی مهم است. اولویت‌ها را باید رعایت کرد. خب، حالا من یک مثال بزنم، البتّه این مثال را به خود وزیر محترم هم به‌نظرم گفتم؛ فرض کنید ناوگان هوایی ما نوسازی بشود؛ خب، خیلی کار مهم و لازمی است امّا اولویّت است؟ آیا این اولویّت کشور است؟ فرض کنیم مثلاً 300 هواپیما بخریم؛ این معلوم نیست اولویّت باشد. این باید بررسی بشود؛ من نظر کارشناسی نمی‌دهم، من تذکر می‌دهم برای اینکه کار کارشناسی بشود؛ من تذکر می‌دهم که اولویت‌ها باید رعایت بشود. این یکی از مسائل بسیار مهم است».

مسئولان وزارت راه و شهرسازی با وجود تاکید مقام معظم رهبری در خصوص رعایت اولویت ها قراردادی به ارزش 40 میلیارد دلار در ازای 100 فروند ایرباس، 80 فروند بوئینگ، 20 فروند ATR امضا کردند البته لازم به ذکر است که صدور مجوزهای اوفک برای فروش هواپیمای به ایران یکی از بندهای برجام بود، اما این کار با تأخیر چندماهه از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا انجام شد. در نهایت تا قبل از خروج آمریکا از برجام 8 فروند هواپیمای ATR و سه فروند هواپیمای ایرباس به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تحویل شد.

اما چندی پیش، دونالد ترامپ رئیس جمهور زرد قناری آمریکا رسما اعلام کرد آمریکا مجددا تحریم های لغو شده به موجب توافق هسته ای را علیه ایران برقرار خواهد کرد به این سبب دیوار آرزوی 40 میلیارد دلاری مسئولان وزارت راه و شهرسازی به یکباره فروریخت البته باید از این نکته هم صرف نظر نکنیم که شرکت بوئینگ چندی پیش ادعا کرد که ما روی فروش هواپیما به ایران اصلا حساب باز نکرده بوده ایم و دنیس مویلنبورگ، مدیر شرکت بوئینگ ماه گذشته این سیگنال را ارسال کرد که شرکت وی پس از تلاش‌های گسترده برای بهبود سطح فروش هواپیماهای پهن‌پیکر خود، دیگر مثل گذشته به سفارشات ایران وابسته نیست.

ایرباس و بوئینگ گفته‌اند تصمیم آمریکا را مورد بررسی قرار خواهند داد، اما از اظهارنظر در مورد ریسک‌هایی که با آن مواجه‌اند خودداری کرده‌اند. جف کنیتل، رئیس شرکت ایرباس گفته: «ما کار درست را انجام خواهیم داد».

ادعا های هر 2 شرکت نشان می دهد که هیچ یک به آن اندازه که باید و شاید نگران بر هم خوردن قرارداد فروش مجموعاً حدوداً 100 فروند هواپیمای باریک‌پیکر به ایران نخواهد بود، زیرا تقاضا برای خرید این نوع جت‌ها بالاست و این شرکت‌ها مشکلی برای تخصیص خط تولید‌های خود به دیگر خریداران نخواهند داشت.

پس از سستی دیوار آرزوی 40 میلیارد دلاری باید یه نگاهی هم به بادکنک سرگردان 400 میلیون دلاری ATR انداخت به این علت که موتور هواپیما های این شرکت تولید کشور است همچنین این کشور زمانی که مجوزهای اوفک صادر شده و ظاهرا مشکلی در این رابطه وجود نداشت، همواره اعلام می‌کردند پشتیبانی از هواپیماهای ATR جزء این مجوزها نیست. به همین علت انتظار اینکه در وضعیت فعلی کانادایی‌ها هواپیماهای ATR را به لحاظ قطعات پشتیبانی کنند دور از ذهن خواهد بود.

چنین اقدامی از مهد بدعهدی کاملا قابل پیش بینی بود اما سوال این جاست که چرا مسئولان راه و شهرسازی به بخش زیادی از کارشناس های اقتصادی که ابراز کردند این اقدام امری عبس بوده و در آخر با بدعهدی طرفین مقابل روبه رو خواهید شد بی توجهی کردند و انگ دلواپسی زدند.

زمان نشان داد که خرید این حجم هواپیما برای 3 تا 5 درصد از جمعیت کشور به هیچ وجه شاهکار نبوده است و ای‌کاش دولتمردان اندکی به اولویت‌های کشور توجه کرده و به‌جای سفرهای متعدد خارجی از ظرفیت‌های داخلی برای توسعه زیرساخت‌های اقتصادی استفاده می‌کردند.

انتهای پیام/