سبزرنگ کشنده در کمین نوجوانان کرمانی

میهن صنعت : روی نیمکت پارک نشسته است، تنها حواسش به جیبش است، 16 سال سن دارد، نگاهش را به اطراف می‌چرخاند و در بین رفت و آمدها، پاکت کوچک سبز رنگی را از جیبش بیرون می‌کشد. مواد سبزرنگ داخل پلاستیک را روی تکه‌ای از دستمال کاغذی می‌گذارد سپس نگاهی به اطراف می‌اندازد و به دور از تمام نگاهها، چیزی را پشت لبش پنهان می‌کند.

به گزارش خبرگزاری دانشچویان ایران(ایسنا) – منطقه کویر، کافی است تا در اطراف میدان ارگ کرمان قدم بزنی و ببینی که ماده مخدر"ناس" به طور علنی و در بسته‌های مختلف آماده فروش است.

کهنه صندوق‌های کوچک و پاکت‌های سبز رنگی که روی آن خودنمایی می‌کند در گوشه گوشه پیاده رو دیده می‌شود.

"میثم ز"، 25 ساله به ایسنا می‌گوید: ناس هر چند که سرطان دهان و لثه را همراه می‌آورد اما مصرفش متأسفانه آسان و در دسترس است و به دلیل ارزانی بسیار مورد استقبال است.

وی معتقد است: متأسفانه جوانان و نوجوانان ما بیشترین ضربه را از این فراوانی و در دسترس بودن ناس می‌بینند و باید راهکار قانونی در خصوص جمع‌آوری این نوع ماده مخدر وجود داشته باشد.

او می‌گوید: متأسفانه هم اکنون هیچ گونه قانونی نیز در راستای برخورد با توزیع کنندگان و جمع‌آوری این ماده وجود ندارد و به راحتی می‌توان این ماده را تهیه کرد و فقط کافی است یک نوجوان برای تهیه آن توسط دوستش ترغیب شود و این ماده ارزان را خریداری کند.

میثم می‌گوید: این درحالی است که از سوی دیگر هزینه‌های هنگفتی در راستای مبارزه با اعتیاد و ترک اعتیاد می‌شود و صدها نفر نیز از این راه ناخواسته با پدیده اعتیاد مواجه می‌شوند.

"علی اکبری" که در یکی از مراکز ترک اعتیاد کار می‌کند، به ایسنا می‌گوید: شاید آمار دقیقی از شیوع اعتیاد به ناس در مدارس نداشته باشیم، اما نمی‌توان آن را انکار کرد. به خصوص در مقطع راهنمایی و متوسطه این مسأله وجود دارد.

از آن جا که من در مرکز ترک اعتیاد هم مشغول به کار هستم. شاهدم بیشتر معتادانی که برای ترک می‌آیند معترفند که از دوره متوسطه شروع کرده‌اند و این زنگ خطری است که چندین سال به صدا درآمده است، ولی ما راهکارهای منسجم را برای مقابله و پیشگیری انجام نداده‌ایم.

وی می‌گوید: متأسفانه خیلی از معتادانی که به ما مراجعه می‌کنند از همین ناس شروع کرده‌اند و به تدریج مواد مخدر دیگر را نیز مورد امتحان قرار داده‌اند.

اکبری ادامه می‌دهد: نوجوان ما به محض آن‌که به استفاده از ناس عادت کرد هرچند مخدر آنها پایین است، اما به تدریج زمینه روی آوری به دیگر مواد هم فراهم می‌شود مثلاً استفاده از قلیان میوه‌ای در میان نوجوانان متداول است، طبیعی است دانش‌آموزی که قلیان می‌کشد، اگر مواد مخدر نیز در کنارش باشد استفاده می‌کند، در واقع چنین نوجوانی پذیرش بیشتری برای استفاده از مواد مخدر دارد تا کسی که قلیان استفاده نمی‌کند.

باورهایی وجود دارد که باعث می‌شود نوجوانان ناخواسته به سوی استفاده از مواد مخدر روی بیاورند، این باورها چیست؟

"نامجو"، کارشناس ارشد مسائل تربیتی و آموزشی در این مورد به ایسنا می‌گوید: گاهی اوقات باورهای غیرمنطقی همراه مصرف مواد است، مثلاً می‌گویند یک یا دو بار استفاده هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و نوجوان احساس می‌کند هر وقت که بخواهد می‌تواند مواد را کنار بگذارد، در صورتی که این باور غلط می‌تواند آنها را به سمت اعتیاد سوق دهد.

وی ادامه می‌دهد: بحث دیگری که بسیار مهم است، اعتیاد به اینترنت است. از نظر ما بازیهای رایانه‌ای و اینترنتی یک مخدر قوی است و بچه‌های ما را تهدید می‌کند. پس این هم راهکارهای خودش را می‌خواهد و اگر بخواهیم از معضل شیوع مواد مخدر در میان دانش‌آموزان جلوگیری کنیم باید به صورت سیستماتیک عمل کنیم. باید خانواده و دانش‌آموزان با هم تحت پوشش طرحها باشند چرا که در برخی از خانواده‌ها استفاده از مواد مخدر به صورت هنجار درآمده است. مثلاً برخی در مراسم عروسی و یا عزا از آن استفاده می‌کنند که اینها را باید حتماً مد نظر قرار داد.

نامجو می‌گوید: کارهایی در آموزش و پرورش و بهزیستی برای پیشگیری انجام می‌گیرد، اما این طرحها موقتی و در حد یک قرص مسکَن است، تازه همین طرحها هم خیلی ناهنگام ارائه می‌شود. مثلاً طرح مدرسه «مروج سلامت»، «آموزش مهارتهای زندگی» و کارگاههای آموزشی که برای دانش‌آموزان می‌گذارند، طرحهای خوبی است، اما زمان اجرای آنها هم شرط است. آیا اجرای این طرح در حال حاضر، دیر نیست، چند وقت دیگر عید و بعد هم کلاسها به صورت فشرده است و تعطیلات تابستان شروع می‌شود. خوب بود که این طرحها را در تابستان به معلمان آموزش می‌دادند و قبل از شروع مدارس کتابهای آن منتشر می‌شد و حداقل تا اواخر مهر طرحها شروع می‌شد.

مدیرگروه بهداشت محیط و حرفه ای دانشگاه علوم پزشکی کرمان به ایسنا می‌گوید: متأسفانه فروش و مصرف ناس در بین جوانان، نوجوانان، کودکان و زنان در استان کرمان رو به افزایش است.

"محسن پرنده" می‌گوید: ناس یک ماده صناعی است که با اسامی مختلف پان، ناس، ناس خارجی، پان پاکستانی و پان عربی در کشور مشهور است.

وی ادامه می‌دهد: این ماده به صورت صناعی و غیربهداشتی تهیه می‌شود که یک نوع آن پان پراگ است که ترکیبی از تنباکو، آهک، خاکستر، ادویه‌های معطر ساخارین و اسانس‌های افزودنی غیرمجاز است و البته گاهی از طعم‌هایی مثل نعناع و ترکیباتی همچون سرب، کربنات منیزیم و آرسنیک نیز در آنها استفاده می‌شود.

او می افزاید: احتمال بروز سرطان دهان و حنجره در مصرف کنندگان این ماده بیشتر است همچنین نیکوتین باعث زردی دندانها و پوسیدگی آنها شده احتمال بیماری‌های لثه را زیاد می‌کند و عوارض قلبی – عروقی و مشکلات تنفسی در بین مصرف‌کنندگان شایع است.

پرنده با بیان اینکه ناس یکی از مواد مخدر مضر، خطرناک و به نوعی تهدیدی برای سلامت جامعه به شمار می‌رود، می‌گوید: ما از سال 86 طرح مبارزه با این معضل را آغاز کردیم که این طرح در آغاز موفقیت‌های خوبی را در پی داشت که متأسفانه به بن بست خورد و رها شد چراکه این مبارزه، قائم به شخص شده است و به محض کوچکترین تغییر و تحولی در سمت‌ها، کارها رها می‌شود و می‌توان گفت مبارزه با این معضل نیازمند همکاری بین بخشی است.

وی می‌گوید: با توجه به اینکه این بحث با سلامت جامعه ارتباط مستقیمی دارد، بهداشت استان به تنهایی نمی‌تواند کاری انجام دهد و مبارزه با آن همکاری همه‌ی ارگانهای مرتبط با امور بهداشتی را می‌طلبد.

پرنده با بیان اینکه هم اکنون این حساسیت با تمام وجود احساس می‌شود، ابراز امیدواری می‌کند که فرمانداری‌ها به عنوان محور در ارتقاء وضعیت بهداشتی و بهبود وضعیت موجود اقدامات لازم را انجام دهند.

دکتر"درویش مقدم"، فوق تخصص بیماریهای داخلی به ایسنا، می‌گوید: ناس یا نسوار نام یک ماده گیاهی اعتیادآور است، سبزرنگ است و از برگ تنباکو گرفته می‌شود که متأسفانه این روزها مصرف آن در بین زنان، کودکان، جوانان و نوجوانان رو به افزایش است.

وی با بیان اینکه ساخارین موجود در ناس باعث ایجاد مشکلات گوارشی می‌شود، می‌گوید: مصرف ماده مخدر ناس سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی از جمله سرطان مری را به دنبال دارد.

او با بیان اینکه ناس نه تنها سرطان‌زاست، بلکه باعث افزایش فشار خون و احتمال بروز حمله قلبی نیز می‌شود ، ادامه می‌دهد: مصرف کننده، ناس را در گوشه دهانش قرار داده و به مرور ناس موجب زخم شدن لثه می‌شود و دقیقاً از این راه و همچنین از طریق بزاق دهان مواد توهم‌زا در کوتاه‌ترین زمان ممکن جذب بدن می‌شود. این نوع مصرف، ناس را در لیست بدنام‌ترین مواد مخدر قرار داده اما جالب است که به دلیل همین مصرف آسان در رده چهارم مواد مخدر از لحاظ میزان مصرف نیز قرار دارد.

وی می‌افزاید: در دفعات اول عوارض ناس شامل احساس سرگیجه، سردرد و تهوع می‌شود که با استفاده مدید از ناس این عوارض شامل از دست دادن تعامل رفتاری و حرکتی، ایجاد حرکات غیر طبیعی در چشم‌ها، تغییرات محسوس در فشار خون، افزایش ضربان قلب، دندان قروچه، لرزش، اختلال در خواب، وابستگی روحی و روانی، بیماری‌های لثه و سرطان لثه، سرطان حنجره، روده بزرگ و نارسایی‌های کلیوی می‌شود.

دکتر درویش‌مقدم، گفت: ترکیب ناس از خاکستر، کربنات سدیم و مقداری مواد اپیومی است که از برگ بوته خشخاش گرفته می‌شود. این ماده مخدر مثل آدامس جویدینی است اما باید در خاکستر حل شود روی زبان قرار گرفته و مکیده شود.

وی می‌گوید: مصرف این ماده در طولانی‌مدت سرطان‌های دستگاه گوارش فوقانی را از جمله مری در پی دارد و اگر به صورت تنفسی مصرف شود اثرات مخربی مانند اثرات ریوی و قلبی و عروق علاوه بر سرطان مری و معده دارد.

در این رابطه فرمانده انتظامی استان کرمان نیز به ایسنا می‌گوید: متأسفانه ماده قانونی برای برخورد با ناس نداریم به همین دلیل امکان برخورد مجرمانه با عاملین فروش و یا مصرف این ماده را نداریم.

سردار"حسین چناریان" ادامه می‌دهد: ماده مخدری به نام ناس نداریم و درباره این ماده یک خلأ قانونی داریم.

وی می‌افزاید: براساس آزمایش و محتوا این ماده را به عنوان ماده مخدر نمی‌شناسند و شاید بتوان آن را در رده سیگار که جز دخانیات و برای بدن مضر است جای داد.

چناریان تصریح می‌کند: آنچه برای بهداشت مردم مضر باشد وظیفه نهادهای بهداشتی است که با آن برخورد کنند و البته نیروی انتظامی آمادگی کمک به هرنهادی را برای برخورد و یا جمع‌آوری مواد مضر برای بهداشت عمومی را دارد.

و اما پسرک که سرمای نیمکت سیمانی را احساس نمی‌کند، در دنیایی از نابودیها غوطه‌ور است، سرنوشتی سیاه به او لبخند می‌زند…

گزارش از "فرزانه لشکری"خبرنگار ایسنای منطقه کویر