چرا فقط به ما حمله می‌کنید؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، «دستمال کاغذی 600 تومانی، 1800 تومان شده است. صابونی که 300 تومان می‌خریدیم، بیش از پنج برابر افزایش قیمت داشته است. دلار 1200 تومانی، 3600 تومان شده است. آن زمان چطور توقع دارند که خودرو گران نشود؟! ارزش پول ملی ما یک شبه یک سوم شد و آن وقت بعضی از نمایندگان مجلس می‌گویند می‌خواهیم با کاهش قیمت خودرو، تورم را کنترل کنیم!»

اینهابخشی از صحبت‌های احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان در گفت‌وگو با روزنامه «اعتماد» است. وی اعتقاد دارد قیمت فعلی خودرو با وجود رشد قیمت تمام کالاها منطقی است؛ بنابراین کاهش قیمت خودرو به ورشکستگی این صنعت می‌انجامد. نعمت‌بخش یادآور می‌شود: باید از وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی بپرسید چه‌ کار کردید و چه بلایی سر این اقتصاد آوردید که مردم خودرو را کالای سرمایه‌ای می‌دانند.

آنچه در پی می‌آید بخش‌هایی از این گفت‌وگوست:

آقای نعمت‌بخش، فرمول تعیین قیمت خودرو توسط شورای رقابت اعلام شد و بر اساس آن، گفته می‌شود احتمالا خودرو 20 تا 30 درصد کاهش قیمت داشته باشد.

چه کسی کاهش 30 درصدی قیمت خودرو را گفته است؟! ما اصلاقبول نداریم.

شورای رقابت.

من از همین ابتدا با شما اختلاف نظر دارم.

بالاخره کاهش قیمت که وجود دارد.

خیر، ممکن است قیمت خودرو کاهش پیدا نکند. ببینید! شورای رقابت 14، 15 عضو دارد که سه نفر از آنها نماینده مجلس هستند که اصولا این سه نفر حرف می‌زنند و می‌گویند قیمت خودرو 20، 30 درصد ارزان می‌شود؛ در حالی که رییس شورای رقابت این مسائل را تکذیب می‌کند و می‌گوید یک چنین چیزی اصلا نیست. این آقایان آب به آسیاب دشمن می ریزند. یک توقع بیجا در مردم ایجاد می‌کنند. این افراد می‌خواهند در حوزه‌های انتخاباتی خود خوب جلوه کنند و رای بیاورند؛ وگرنه مسوول نیستند و نباید این حرف‌ها را بزنند.

اما آقای پژویان، کاهش قیمت خودرو را رد نکردند، فقط می‌گویند که مشخص نیست هر کدام از خودروها چه قیمتی پیدا می‌کنند.

خیر، ایشان این موضوع را به شدت تکذیب کرده است. آقای پژویان می‌گویند این حرف‌ها درست نیست، اصلا قیمت‌ها معلوم نیست.

ببینید، حرف ما این است که بعضی از رسانه‌ها و بعضی از آقایانی که قصد خاصی دارند، دارند القا می‌کنند که خودرو ارزان می‌شود؛ در صورتی که اصلا این موضوع نیست.

قیمت همه کالاها در این کشور دو سه برابر شده است، چرا مردم توقع دارند قیمت خودرو پایین آید. چه کالایی ارزان شده است که خودرو هم باید ارزان شود؟! یکسری از قطعات تشکیل‌دهنده خودرو وارداتی است و ما قبلا قطعات وارداتی را با یورو 1400 تومان می‌خریدیم و تا 5100 تومان مجبوریم خرید کنیم. قیمت ورق، آلومینیوم مس، فولاد و مواد پلیمری، بیش از سه برابر شده است؛ این در حالیست که ما خودرو را دو برابر کردیم.

حرف این است که مگر خودروسازان می‌توانند با زیان فعالیت کنند؟! خودروسازان در سال گذشته 4000 میلیارد تومان زیان کردند که در این رابطه، من نامه‌ای برای روسای کمیسیون‌های صنایع و معادن، برنامه و بودجه و اقتصادی مجلس نوشتم که در حال حاضر که لایحه بودجه 92 در مجلس بررسی می‌شود، به استناد تبصره 2 ماده 101 برنامه پنجم توسعه که گفته اگر دولت تکلیف کند قیمت یک کالا پایین‌تر از (قیمت) واقعی باشد، با کمک و زیان بدهد. من درخواست کردم که ضرر و زیان خودروسازان در بودجه دیده و به خودروسازان به عنوان دیون دولت بازپرداخت شود.

فرمول تعیین قیمت خودرو براساس چه فاکتورهایی تهیه شد؟

فرمول تعیین قیمت خودرو دو فاکتور دارد که این فاکتورها هنوز به دست نیامده است؛ یعنی بانک مرکزی باید تورم‌بخشی یک سال خودرو را اعلام کند. تورم‌بخشی یک ساله با تورم سالانه که اعلام شده، متفاوت است.

تورم‌بخشی را بانک مرکزی اعلام کرد؟

خیر، رییس شورای رقابت هم گفته است امیدواریم بانک مرکزی ظرف چهار ، پنج روز آینده تورم‌بخشی خودرو را اعلام کند.

مگر محاسبه تورم بخشی این‌قدر سخت است که الان چند ماهه شورای رقابت معطل اعلام تورم بخشی خودرو است و هنوز هیچ گزارشی ارائه نشده است؟

از بانک مرکزی باید سوال کنید. شاید هم به این راحتی نباشد، زیرا باید ببینند آهن، فولاد، ورق و آلومینیوم و نرخ ارز چقدر گران شده است. مثلا همین موضوع ارز که به شما گفتم که یورو 1400 تومان را تا 5100 تومان خریدیم، باید محاسبه شود. به هر تقدیر، اگر هم بانک مرکزی تورم بخشی خودرو را اعلام کند، به این سرعت نمی‌توان قیمت خودروها را اعلام کرد. باید صبر کنیم تا فاکتور کیفیت توسط سازمان ملی استاندارد اعلام شود و بعد قیمت خودرو براساس این فاکتورها مشخص می شود. ضمن اینکه ما یک نامه برای آقای پژویان نوشتیم و به مبنای این فرمول ایراد گرفتیم؛ چراکه مبنای قیمتی را فروردین 91 گذاشتند و بر اساس آن می‌خواهند تصمیم‌گیری کنند. حرف ما این است که قیمت فروردین 91 که همان قیمت اسفند 90 است، نباید مد نظر قرار گیرد.

به دلیل سیاست‌های دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت که همیشه در جلسات کمیته خودرو می‌گفتند اجازه دهید قیمت خودرو بالا نرود، این افزایش قیمت‌ها به آبان ماه افتاد. حالا این قیمت‌های سرکوب‌شده باعث شد که خودروسازان در سال گذشته 4000 میلیارد تومان زیان بدهند.

ما به رییس شورای رقابت گفتیم مبنای فروردین 91 را اصلاح کن و اگر اصلاح کنید، ما فرمول را قبول داریم و هیچ مشکلی نخواهیم داشت.

شما می گویید مبنای این فرمول را قبول ندارید. آیا تاکنون راه حل یا پیشنهادی برای تعیین درست قیمت خودرو داشته اید؟

بله، متاسفانه در شورای اقتصاد مصوب شده کالای خودروی سواری انحصاری است؛ چون این موضوع را مصوب کردند، ما گیر شورای رقابت افتاده‌ایم.

زمانی که این موضوع مصوب شد، تعرفه خودرو 90 درصد بود و حتی بعضی از خودروها بیش از صد درصد تعرفه پرداخت می کردند. به این ترتیب آن زمان دیوار تعرفه بلندی جلوی واردات خودرو گذاشتند. حرف ما الان این است که با شرایطی که به وجود آمده، خودروی سواری از کالای انحصاری در آمده، زیرا تعرفه 40 درصد شده است.

شما با هر کسی که مسائل اقتصادی و صنعتی بداند، صحبت کنید، اذعان دارد که تعرفه 40 درصد بالا نیست.

ما 16 تولیدکننده و 12 واردکننده خودروی سواری داریم. ما می‌گوییم خودروسازان را باید آزاد بگذارند. اصلا درست نیست که از بهمن ماه تا کنون بازار خودرو را معطل نگه داشته‌اند. باید اجازه دهیم مانند کشورهای دیگر، دولت در قیمت‌گذاری خودرو ورود پیدا نکند و ما خودمان قیمت‌گذاری کنیم.

به این ترتیب، قیمتی که خودرو پیدا می‌کند، مردم یا خودرو را می‌خرند یا اینکه از خودرو استقبال نمی‌کنند. وقتی هم که مردم خودرو را نخرند، خودروساز می‌بیند اگر می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش دهد، قیمت را پایین می‌آورد و اگر ببیند نمی تواند هزینه‌ها را پایین بیاورد، اصلا آن خط را جمع و خودروی دیگری تولید می‌کند؛ بنابراین نیازی به این بگیر و ببندها نیست. اجازه دهند ما خودمان قیمت خودرو را تعیین کنیم و واردات هم صورت گیرد.

وقتی قیمت خودرو افزایش پیدا می‌کند، روی تیراژ و فروش آن تاثیر می‌گذارد. چطور می‌توان این خسارت را جبران کرد؟

درست است، ما اصولا به عنوان خودروساز علاقه‌مند نیستیم که خودرو گران شود؛ زیرا مشتری کم می‌شود. ما نموداری داریم که نشان می‌دهد سال 76 سال پایه بوده و شاخص قیمت خودرو 100 بوده است.

شاخص کالاهای مصرفی هم 100 بوده است. اما در پایان سال 90 قیمت خودرو از 100 به 144 رسیده، ولی شاخص کالای مصرفی از 100 به 760 افزایش یافته است؛ یعنی ما در 14 سال گذشته منتهی به اسفند 90، با افزایش تولید، عرضه بیشتر و کاهش هزینه‌ها سعی کردیم قیمت خودرو بالا نرود!

ما متوجه هستیم که با فروش بیشتر می توانیم سود ببریم و می‌دانیم که مردم وقتی قیمت خودرو بالا رود، قدرت خریدشان پایین می‌آید. ما این موضوع را متوجه می‌شویم، ولی وقتی که اجزای تشکیل دهنده یک خودرو بیش از دو برابر افزایش قیمت داشته است، چه کار کنیم؟! وقتی که آلومینیوم 2100 تومان بوده و حالا8000 تومان شده، ورق 570 تومانی، 2000 تومان شده، مس 6000 هزار تومانی، 24 هزار تومان شده، یک حلقه لاستیک 33 هزار تومان، 102 هزار تومان شده، چه کار کنیم؟! ما قبلا برای 5 حلقه لاستیک 165 هزار تومان پول می‌دادیم و الان 510 هزار تومان پرداخت می‌کنیم.

از سوی دیگر، بعضی از قطعات خودرو باید از خارج وارد شود. برای مثال، ایربگ،ECU و ABS را باید وارد کنیم. مواد اولیه قطعه سازان باید وارد شود. این قطعات که قبلابا یورو 1400 تومان وارد می‌شد، حالا باید با یوروی تا 5000 تومان وارد شود. همه هزینه‌های تولید خودرو افزایش یافته و به تبع، قیمت خودرو هم گران می‌شود.

من نمی‌دانم مردم چرا روی سایر کالاها هیچ حساسیتی ندارند، اما روی قیمت خودرو حساس هستند. چرا یک بار از تولیدکنندگان آب معدنی نمی‌پرسند قیمت آب معدنی که فقط ظرف آن وابستگی پلیمری دارد، بیش از دو برابر شده است؟! صابونی که 300 تومان می‌خریدیم، بیش از پنج برابر افزایش قیمت داشته است.

آن زمان چطور توقع دارند خودرو گران نشود؟! دلار 1200 تومانی، 3600 تومان شده است و آن وقت بعضی از نمایندگان مجلس می‌گویند می‌خواهیم با کاهش قیمت خودرو، تورم را کنترل کنیم!

بحثی که از سال‌های قبل مطرح بود، کیفیت خودروست. زمانی که پراید هفت میلیون تومان بود، مردم می‌گفتند هفت میلیون تومان می‌دهیم و یک خودروی بی‌کیفیت می‌خریم. حالا هم که قیمت خودرو چند برابر شده است، کیفیت آن هیچ تغییری نکرده و حتی در برخی گزارش‌ها مطرح می‌شود که کیفیت بعضی از خودروها پایین آمده است.

کیفیت هر خودرویی را باید با توجه به قیمت آن در نظر گرفت. نباید از پراید 5000 دلاری انتظار کیفیت خودروهای گران قیمتی مثل تویوتا و کیا یا هیوندا را داشت.

البته به استناد گزارش‌های شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، خودروهای تولیدی نسبت به گذشته از کیفیت بهتری برخوردار هستند.

الان پراید 17 میلیون تومانی را ما صادر می‌کنیم، خوب هم می‌خرند و سود هم می‌کنیم. پراید 5000 دلار می‌شود؛ 5000 دلار که گران نیست. نمی‌گویم پراید مشکلی ندارد، اما با وجود امکاناتی که برای پراید گذاشته‌ایم، 5000 دلار صادر می کنیم.

در حال حاضر خودرو به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است. در سال گذشته شاهد بودیم که عده‌ای خانه‌های خود را می‌فروختند و خودرو می‌خریدند تا سودهای چند برابر ببرند.

این طور که شما می‌گویید، نیست. من مثالی می‌زنم. اول انقلاب یک پیکان، پول 100 سکه تمام بهار آزادی بود. یادم هست که سکه 300 تومان و پیکان 30 هزار تومان بود. الان چند تا سکه یک پراید می‌شود؟! 13 تا سکه یک پراید می‌شود؛ پس خودرو نسبت به بقیه کالاها گران نشده است.

این سوال را مطرح کردم برای اینکه بگویم خودرو باید یک کالای مصرفی باشد و وقتی که به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل می‌شود، آثار تخریب‌کننده در اقتصاد دارد. چرا این اتفاق افتاده است و آیا برای این موضوع راه حلی وجود دارد؟

این موضوع به اقتصاد کلان ربط دارد. شما باید این سوال را از وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی بکنید که چه کار کردید و چه بلایی سر این اقتصاد آوردید که مردم خودرو را کالای سرمایه‌ای می‌دانند. این که دست خودروساز نیست.

شما محصولی را تولید می‌کنید و می‌فروشید. اگر اقتصاد به وضعیتی بیفتد که خودرو یک کالای سرمایه‌ای شود، باید از مسوولان اقتصاد کلان بپرسید که چرا این اتفاق افتاده است! متاسفانه الان همه هجمه‌ها به جای اینکه به وزیر اقتصاد، رییس کل بانک مرکزی و ….باشد، به سمت خودروسازان است.

اتفاقی افتاده که قیمت اجزای تشکیل‌دهنده خودرو مثل آلومینیوم، مس، فولاد، مواد پلیمری، تایر و… چند برابر شده است. مردم که خودشان مستقیما این اقلام را نمی‌خرند که متوجه گران‌شدن آن بشوند، اما خودرو را می‌خرند.

خودرو یک محصول تمام شده است که مردم با آن سر و کار دارند. ولی خودروساز تمام این اقلام را با قیمت گران می‌خرد و خودرو را به عنوان محصول نهایی به مردم می‌فروشد و آن زمان مردم اعتراض می‌کنند. البته مردم حق دارند، چون در روز با خودرو ارتباط دارند، اما پشت ماجرا را نمی‌بینند؛ گرفتاری ما اینجاست.

راه حلی برای این موضوع وجود ندارد؟

راه حل را از وزیر اقتصاد بپرسید. ما که نباید همه مسائل را حل کنیم. زمانی که یک شبه ارزش پول ملی یک سوم می شود، این نتایج را دربر دارد. مگر ما ارزش پول ملی را یک سوم کردیم؟! مگر قیمت مسکن سه برابر نشده است؟! اینکه درباره کیفیت صحبت می‌کنند، مسکن واقعا یک کالای بی‌کیفیت گران‌قیمت است. اینکه یک زلزله می‌آید و همه کشته می شوند، به خاطر این است که ساخت‌وسازهای ما درست نیست.

آقای نعمت‌بخش، طی یک سال گذشته چه اتفاقاتی در بازار خودرو افتاده است؟

من عضو کمیته خودرو هستم. به خاطر دارم ما وقتی به جلسات کمیته خودرو می‌رفتیم، به ما می‌گفتند خودرو حساس است و نباید افزایش قیمت داشته باشد؛ به همین دلیل به خودروسازان فشار آوردند و قیمت خودرو را پایین نگه داشتند و زیر قیمت تمام شده عرضه می‌شد.

با این اتفاق، خودروسازان زیان کردند.

ایران خودرو و سایپا به دلیل اینکه در بورس هستند، باید مرتب اطلاعات خودشان را به بورس بدهند. در نیمه دوم سال گذشته که اطلاعاتشان را به بورس دادند، ارزش سهام شان از 150 تومان به زیر 100 تومان رسید. در حال حاضر سهام ایران خودرو و سایپا بیشتر از 80 و 90 تومان نیست.

برای مثال، سهامداری که ابتدای سال به او می‌گفتند 50 تومان به شما سود می‌دهیم، حالا می‌گویند 50 تومان زیان می دهیم.

من معتقدم دولت حق ندارد دست توی جیب سهامداران ایران‌خودرو و سایپا کند. در سال گذشته به دلیل زیان شرکت‌های خودروسازی – بخش خصوصی و عمومی- 4000 میلیارد تومان خودروسازان زیان کردند. به همان نسبت، پول قطعه‌سازان نیز پرداخت نشد؛ زیرا وقتی که خودرو اجازه افزایش قیمت نداشته باشد، به تبع آن خودروساز هم به قطعه‌ساز اجازه افزایش قیمت نمی‌دهد.

85 درصد یک خودرو قطعه است. در نتیجه قطعه‌سازان ضعیف و ورشکست شدند و حدود 100 هزار کارگر را اخراج کردند. در نهایت، قطعات به اندازه کافی به خط تولید نرسید و 45 درصد افت تولید داشتیم؛ یعنی در سال 90 که یک میلیون و 650 هزار دستگاه خودرو تولید شد، در سال گذشته این میزان به کمتر از یک میلیون دستگاه رسید. در سال گذشته خودروسازان و قطعه سازان زیان دیدند.

پیش‌بینی شما برای ماه‌های آتی چیست؟

در سال جاری، بازار خودرو به سیاست‌های شورای رقابت بستگی دارد. در حال حاضر مردم خودرو نمی‌خرند تا ببینید چه می‌شود. ما یک ورودی پول به صنعت خودرو داریم که فرض کنید 45 تا 50 میلیارد تومان در روز مردم مرتب خودرو می‌خرند؛ حالا تحویل فوری یا ثبت‌نام. زمانی که این گردش مالی کاهش پیدا کند، بازپرداخت مالی به قطعه‌سازان نیز کم می‌شود. برای همین قطعه‌سازان در حال ورشکستگی هستند.

در حال حاضر صنعت خودرو معطل مانده و انتظار بیجا در مردم ایجاد شده است که خودرو ارزان می‌شود. چطور قیمت همه کالاها باید دو برابر شود، اما خودرو نباید گران شود؟! قیمت دستمال کاغذی سه برابر شده. دستمال کاغذی 600 تومانی، 1800 تومان شده است. لوازم خانگی گران شده است.

این وضعیت باید خاتمه پیدا کند و اگر ادامه داشته باشد، اصلا طی ماه‌های آینده با تعطیلی صنعت خودرو روبه‌رو خواهیم شد. اما باید به این نکته توجه کنیم که راه‌اندازی دوباره صنعت به این راحتی‌ها نیست. از طرف دیگر، با تعطیل شدن کارخانه‌ها و عدم عرضه خودرو، به شدت قیمت‌ها بالا می‌رود؛ یعنی همین پراید 17 میلیون تومانی، 30 میلیون تومان می شود و در نهایت دود این موضوع در چشم مصرف‌کنندگان می‌رود. ضمن اینکه 700، 800 هزار نفر نیز بیکار می‌شوند.

حجم تعدیل نیروها در سال گذشته چقدر بوده است؟

من آمار دقیق ندارم، اما می‌دانیم که 100 هزار نفر در قطعه‌سازی بیکار شده‌اند و خودروسازان هم کاهش حدود 10 هزار نیرو را داشتند.

تا کنون چه فشارهای سیاسی برای کاهش قیمت خودرو وجود داشته است؟

چند وقت پیش اعلام شد 1000 خودروی لوکس وارد کشور شد. من نمی‌دانم، شاید دست‌هایی در کار باشد که اقدام به واردات می‌کنند. بالاخره واردات برای عده‌ای سودآور است. چند وقت پیش یک خبرنگار از من سوال کرد که جریان 1000 خودرویی که وارد شده، چیست؟ گفتم چرا از من سوال می‌کنید؟ برو از وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک ایران بپرس.

وزرای صنعتی دولت نهم و دهم همیشه حرفشان این بود که خودرو یک کالای حساس است و نباید گران شود. ما قبل از آن، همیشه خودرو را در حاشیه بازار می‌فروختیم. وقتی هم که خودرو در حاشیه بازار فروخته شود، رانت‌ها کنار می‌رود. ما تا سال 86، 87 خودرو را در حاشیه بازار می‌فروختیم و به همین دلیل مشکلی نداشتیم. از این دوره به بعد که آقای طهماسبی و محرابیان آمدند، گفتند که سیاست دولت این است که خودرو گران نشود؛ در نتیجه قیمت‌ها در کارخانه‌ها ثابت نگه داشته شد و در بازار بالا رفت. مشکل از اینجا شروع شد.

پیشنهادی که ما در سال گذشته به دولت دادیم که خودرو در حاشیه بازار فروخته شود، برای همین بود. اما نگذاشتند این اتفاق بیفتد و قیمت‌گذاری به شورای رقابت محول شد.

این در حالیست که تجربه سال‌های گذشته نشان می‌دهد اگر خودرو را در حاشیه بازار بفروشیم، خریدار واقعی خودرو می خرد و پول‌های سرگردان از این بازار ناامید می‌شوند و کنار می‌روند. وقتی قیمت فروش خودرو در کارخانه 40 میلیون تومان است و در بازار 60 میلیون تومان به فروش می‌رود، تقاضا برای خرید خودرو از کارخانه افزایش می‌یابد؛ پس تقاضا زیاد می شود، ضمن اینکه فساد هم افزایش می‌یابد و قیمت خودرو هم بالا می‌رود.

اما وقتی که خودرو در حاشیه بازار به جای اینکه 40 میلیون تومان فروخته شود، 60 میلیون تومان به فروش رود، کسانی که نیاز به خودرو داشته باشند، می‌روند خرید می‌کنند. پس تقاضا کم می‌شود و پول‌های سرگردان از این بازار کنار می‌رود و قیمت‌ها متعادل می‌شود و بی‌حساب و کتاب بالا نمی‌رود.

شما فکر می‌کنید پایان این داستان قیمت‌گذاری خودرو چه می‌شود؟

من فکر می‌کنم اگر قیمت خودرو کاهش پیدا کند، ما همان میزان کاهش را روی قطعه‌سازی‌ها اعمال می‌کنیم؛ چراکه توافقاتی با قطعه‌سازان صورت گرفته که پراید 17 میلیون تومان قیمت پیدا کرده است. حالا اگر بگویند پراید باید 16 میلیون تومان شود، این یک میلیون تومان را روی قطعه‌سازی اعمال می‌کنیم.

قطعه‌سازی‌ها می‌گویند ما بخش خصوصی هستیم. دولتی نیستیم که دستور دولت را اجرایی کنیم؛ بنابراین قطعه به شما نمی‌دهیم. در نتیجه زمانی که قطعه به خودروسازان ندهند، عملاتولیدی صورت نمی‌گیرد.

با این حال، باید اجازه دهیم ضریب بانک مرکزی و سازمان ملی استاندارد اعلام و قیمت‌ها مشخص شود و آن زمان قضاوت کنیم. چه بسا ممکن است قیمت‌ها کاهش پیدا نکند و خودروسازان به فعالیت خود ادامه دهند.