گندمی که هفت‌خوان را رد کرد اما…
میهن صنعت : مسال هم مانند سال گذشته از قصه گندم خوزستان باید بگوییم اما امسال این قصه از فراز و نشیب گندم از آغاز کشت تا برداشت می‌گوید. گندمی که هفت‌خوان رستم را رد کرد تا به مرحله برداشت رسید.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، مسال هم مانند سال گذشته از قصه گندم خوزستان باید بگوییم اما امسال این قصه از فراز و نشیب گندم از آغاز کشت تا برداشت می‌گوید. گندمی که هفت‌خوان رستم را رد کرد تا به مرحله برداشت رسید.
سال گذشته از گندم‌هایی گفتیم که به دلیل به صرفه نبودن برداشت روی زمین ماند و خوراک دام شد. اما تراژدی گندم امسال زمانی شروع شد که قیمت خرید تضمینی قبل از آغاز کشت اعلام گردید و نارضایتی کشاورزان را در پی داشت.
پیش از این خسارات گندم از یک عامل بود اما امسال از شروع کشت تا پایان برداشت، عوامل متعددی تولید این محصول را تهدید کرد.
***تعیین قیمت خرید تضمینی پیش از آغاز کشت!
امسال برخلاف سال‌های گذشته قیمت خرید تضمینی گندم از اوایل کشت اعلام شد. هر چند این اقدام موجب نارضایتی تعداد زیادی از کشاورزان شد اما کسی به مخالفت آن‌ها اهمیتی نداد. کشاورزان اذعان دارند که هزینه‌های تولید گندم از مرحله کاشت تا برداشت قابل پیش بینی نیست، زیرا قیمت مواداولیه تولید این محصول روز به روز در حال افزایش است؛ پس چطور می‌توان قبل از آغاز کشت قیمت هر کیلوگرم گندم را با توجه به هزینه‌های تولید آن برآورد کرد؟
کشاورزان با آماده‌سازی اراضی خود برای کشت گندم با افزایش قیمت نهاده‌های تولید از جمله کودشیمیایی، بذر و سموم مواجه شدند. قیمت این نهاده‌ها به حدی بالا رفته که کشاورزان توانایی خریداری آن را نداشتند و دیگر نه راه پس داشتند نه راه پیش!
تعدادی از این کشاورزان مزارع خود را رها کرده و به کار دیگری مشغول شدند اما تعداد دیگر که قرارداد زمین و آب را منعقد کرده بودند به کشت ادامه داده و خطر به جان خریدند.
تا پیش از این وزارت جهادکشاورزی سالانه سهمیه کودهای شیمیایی و سموم را به صورت یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می‌داد اما دو سالی است که دیگر سهمیه‌ای به کشاورزان اختصاص نمی یابد و این تولیدکنندگان مجبورند نهاده‌های مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.
***به صدا درآمدن زنگ زرد در مزارع گندم خوزستان
هنوز زخم‌های اعلام نرخ خرید تضمینی قبل از آغاز کشت و افزایش ناگهانی قیمت نهاده‌های تولید گندم بهبود نیافته بود که ناگهان صدای شیوع بیماری زنگ زرد در مزارع گندم خوزستان به صدا درآمد و خسارات جبران ناپذیری را به این اراضی وارد کرد.
چند سالی است که از این بیماری خبری نبود اما امسال شیوع ناگهانی آن کشاورزان را غافلگیر کرد و توانایی مبارزه با آن را نداشتند.
بیماری زنگ زرد در اثر سرمای شدید و رطوبت بالا شیوع پیدا می‌کند. این بیماری دانه بندی خوشه‌های گندم را کاهش داده و موجب افت عملکرد تولید می‌شود؛ به طور مثال در سال‌های گذشته از هر هکتار 5 تن گندم برداشت می‌شد اما امسال این میزان به زیر 3 تن کاهش یافته است.
شیوع بیماری زنگ زرد آنقدر ناگهانی رخ داد که حتی برای صندوق بیمه محصولات کشاورزی هم غیرمنتظره بود. علیرغم این‌که گندم‌کاران محصول خود را بیمه کرده‌اند اما این صندوق تعهدی به خسارات ناشی از این بیماری نمی‌دهد زیرا بیماری زنگ زرد جزو عوامل قهری مورد تعهد از سوی صندوق بیمه محصولات کشاورزی نیست.
***پیش قدمی دلالان عراقی در خرید گندم‌های خوزستان
همزمان با آغاز کشت و قبل از آغاز خرید مراکز دولتی، دلالان عراقی در خرید گندم‌های خوزستان پیش‌قدم شده‌اند. این دلالان با حضور در بین کشاورزان اقدام به پیش خرید گندم با قیمت هر کیلوگرم 1200 تومان کردند. این اقدام برای کشاورزانی که مشکلات زیادی را پشت سر گذاشته و هزینه‌های زیادی را صرف کرده‌اند، فرصتی طلایی به شمار می‌رفت زیرا این قیمت دو برابر نرخ خرید تضمینی دولت است و قطعاً کشاورز فروش گندم خود را به دلالان ترجیح می‌دهد تا به مراکز دولتی!
مسولان استانی جریان حضور دلالان عراقی در بازار گندم را رد کردند اما شنیده ها حاکی از آن است که این دلالان گندم را خریداری کرده و وقتی آب‌ها از آسیاب افتاد آن را از کشور خارج می‌کنند، یعنی چند ماه پس از پایان برداشت اقدام به خروج قاچاقی این محصول می‌کنند.
سیدجعفر حجازی، استاندار خوزستان طی اظهاراتی حضور دلالان عراقی در بازار گندم را تکذیب کرد و گفت: هیچ دلالی در بازار گندم حضور نیافته و کشاورزان گندم خود را پس از برداشت به مراکز دولتی تحویل می‌دهند.
***پیشنهاد 800 تومانی وزارت جهاد کشاورزی و تجدید نظر در نرخ تضمینی گندم
پیشنهاد دو برابری دلالان عراقی سبب خیری شد که وزارت جهاد کشاورزی قیمت 800 تومان را برای خرید تضمینی گندم پیشنهاد دهد و شورای اقتصاد در قیمت این محصول تجدید نظر کند. سپس شورای اقتصاد در نرخ خرید تضمینی گندم بازنگری کرده و قیمت720 تومان را برای خرید گندم اعلام کرد.
قیمت جدید خرید تضمینی گندم فقط تعداد کمی از کشاورزان را خوشحال کرد اما بسیاری از این قیمت ناراضی هستند و ادعا می‌کنند که قیمت جدید بازهم جوابگوی هزینه‌های تولید آن‌ها نیست.
***اوج برداشت گندم و وقوع بارندگی‌های شدید
کشاورزان پس از تحمل مشقت‌های فراوان و رساندن محصول خود به مرحله برداشت ناگهان در اوج برداشت محصول خود، با بارندگی‌های شدیدی مواجه شدند که این بارندگی‌ها قوز بالا قوز شد.
بارندگی‌های چند روز اخیر خسارات زیادی را به مزارع گندم خوزستان وارد کرد زیرا بیشتر مزارعی که هنوز برداشت نشده یا در حال برداشت بود زیر آب رفت.
محمد قاسمی‌نژاد، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی خوزستان نیز حضور دلالان عراقی در بازار گندم را تکذیب می‌کند و در این خصوص گفت: تاکنون گزارشی مبنی بر ورود دلالان عراقی و خرید گندم خوزستان به ما اعلام نشده و بنابراین این امر صحت ندارد.
وی با اشاره به شیوع بیماری زنگ زرد در مزارع خوزستان و خسارت‌های ناشی از آن خاطرنشان کرد: براساس پیگیری‌ها و مشاهدات، میزان خسارات ناشی از بیماری زنگ زرد 8 درصد برآورد شده که در این زمینه 80 هزار از اراضی بیمار سمپاشی و مشکل آن‌ها برطرف شده است.
قاسمی‌نژاد یادآورشد: امسال 488 هزار هکتار گندم آبی و 277 هزار هکتار گندم دیم کشت شده و پیش‌بینی می‌شود یک میلیون و 700 هزار تن از سطح این اراضی گندم برداشت شود.
محمدجواد بهتاش، کارشناس اقتصاد کشاورزی معتقد است که نرخ واقعی خرید تضمینی گندم یعنی هزینه تمام شده هر کیلوگرم گندم و به علاوه سود متعارف کشاورز است. تعیین سود کشاورز به شرایط جامعه بستگی دارد و مناسبت‌ترین حالت آن باید حداقل نرخ تورم اقتصادی کشور را پوشش دهد.
وی ادامه داد: قیمت گندم باید با احتساب هزینه‌های تولید از جمله، ماشین‌آلات، آب بها، بذر، سموم، کودهای شیمیایی و نیروی انسانی برآورد شود. چنانچه خارج از این چارچوب عمل شود در نظام تولید محصولات کشاورزی اختلال ایجاد می‌شود و ضرر آن به کشاورز می‌رسد.
این کارشناس با اشاره به تحت پوشش نبودن بیماری زنگ زرد در بیمه محصولات کشاورزی خاطرنشان کرد: عدم پوشش بیمه‌ای این بیماری یک نقص قانونی است و تعهدات صندوق بیمه محصولات کشاورزی باید شامل کلیه خطرات احتمالی شود. کشاورز وقتی محصول خود را به زیرکشت می‌برد نمی‌داند که چه عوامل خطری در آینده آن را تهدید می‌کند.
وی همچنین با اشاره به پیش خرید گندم توسط دلالان با قیمت‌های بیش از نرخ دولت بیان‌کرد: اکنون زمینه اقتصادی طوری است که دلالان وارد بازار گندم شده و به طور مستقیم با کشاورزان معامله می‌کنند. برای کوتاهی دست دلالان و جلوگیری از خروج این محصول مهم سازمان‌های متولی و نیروهای نظامی چه کرده‌اند؟
کارشناس اقتصاد کشاورزی اظهارداشت: تولید گندم در کشور جوابگوی نیاز آن نیست. سالانه حدود 9 میلیون تن گندم در کشور تولید می‌شود، در حالی که کل نیاز غذایی به گندم 12 میلیون تن می‌باشد؛ یعنی موازنه تولید این محصول منفی است و ما متاسفانه به جای مثبت کردن موازنه تولید گندم به آن بی‌توجه شده و کشاورزان را به حال خود رها کرده‌ایم.
سلمان بوعذار، کشاورزان گندم‌کار نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا می‌گوید: تولید گندم امسال با سال‌های گذشته تفاوت زیادی داشت زیرا سختی زیادی را از این محصول متحمل شدیم.
وی مشکلات گندم از آغاز کشت تا برداشت را این‌گونه بیان می‌کند "از آغاز کشت با کمبود آب و قیمت‌های سرسام‌آور نهاده‌های تولید گندم مواجه شدیم اما چاره‌ای جز کشت نداشتیم زیرا ما کشاورز هستیم و جز کشاورزی قادر به انجام فعالیت دیگری نیستیم."
این گندم‌کار اهل حمیدیه ادامه‌داد: امسال به دلیل کمبود آب توانستیم فقط سه بار مزارع خود را آبیاری کنیم، در حالی که مزارع گندم باید بیش از 5 بار آبیاری شود تا خوشه آن دانه بندی کند.
بوعذار اظهارداشت: بیماری زنگ زرد یکی‌دیگر از عوامل افت عملکرد تولید گندم است. تا سال‌گذشته از هر هکتار 5 تن گندم برداشت می‌شد اما امسال عملکرد خوب ما 3 تن است.
این کشاورز هزینه تولید هر هکتار گندم را یک میلیون و 500 هزار تومان برآورد کرده و گفت: نرخ خرید تضمینی گندم جوابگوی هزینه‌های تولید نیست اما چاره ای جز فروش گندم خود به مراکز دولتی نداریم.
طبق معمول کاسه کوزه‌ها سر کشاورز می‌شکند. این تولیدکنندگان پس از تحمل دردها و رنج‌های فراوان در تولید با چنین مشکلاتی مواجه شده و دچار خسارات جبران‌ناپذیر می‌شوند و قطعاً این مشکلات انگیزه کشاورز را برای کشت در سال‌آینده از بین می‌برد زیرا دیگر کشت برای او صرفه اقتصادی ندارد و مجبور است به فعالیت اقتصادی دیگری جهت امرار معاش خود بپردازد.
کشاورزی فعالیت اقتصادی پایداری است و می‌توان با توسعه آن وابستگی به درآمدهای نفتی را کاهش داد. به دلیل فراهم بودن قابلیت‌ها و ظرفیت‌های کشاورزی مناسب در خوزستان اجرای اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی موفقیت‌های زیادی را به دنبال خواهد داشت اما این امر نیازمند همت و گام‌های بزرگ است.
گندم محصولی استراتژیک است و خوزستان به عنوان قطب تولید گندم نقش بسزایی در امنیت غذایی کشور دارد؛ حال انتظار می‌رود مسولان استانی و کشوری توجه ویژه‌ای به این محصول و رفع مشکلات تولیدکنندگان آن داشته باشند.
گزارش از صالحه خاک جسته؛ خبرنگار ایسنا، منطقه‌خوزستان
