خسارت تعطیلی تهران و هزینه فرصت توسعه حمل و نقل عمومی

آلودگی هوا در برهه اخیر در تهران و برخی کلان شهرها موجب تعطیلی ادارات و دستگاه های دولتی و مدارس در برخی از روزها شده است. بنا بر برخی آمارها تنها خسارت اقتصادی چند روز تعطیلی در تهران به غیر از خسارت های ناشی از بیماری ها حدود 7 میلیارد دلار است در حالی که با یک هفتم این رقم یعنی یک میلیارد دلار می توان نسبت به اجرای راهکارهای پیش گیری از آلودگی هوا نظیر توسعه حمل و نقل عمومی و ریلی، خروج سریع خودروهای فرسوده، ارتقای فنی خودروها، بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی و … اقدام کرد که حتی صرفه جویی در منابع را برای کشور در پی خواهد داشت.

در این راستا باید گفت درست است که تعطیلی ادارات در تهران و برخی از کلان شهرها با هدف سلامت مردم اتخاذ شده است اما نمی توان از خسارت های اقتصادی آن که ناشی از تعطیلی بنگاه های اقتصادی و … است چشم پوشی کرد ؛معمولا خسارت های اقتصادی محاسبه می شود اما خسارت هایی که به نظام سلامت وارد می شود و ناشی از افزایش بار مراجعه به مراکز درمانی و بیماری های قلبی- عروقی و تنفسی است محاسبه نمی شود.

متاسفانه طی این سال ها به بحث توسعه حمل و نقل عمومی که مهم ترین راه کاهش و حذف خودروهای تک سرنشین است بی توجهی شده و نتیجه آن تشدید آلودگی هوا بوده است ؛ به عنوان مثال مجلس یک میلیارد دلار معروف برای برداشت از صندوق ذخیره ارزی را برای توسعه حمل و نقل ریلی در تهران اختصاص داده که این اعتبار تخصیص نیافته است و دولت در مقابل اجرای قانون ایستاد ، در حالی که بنا به گفته مسئولان ستاد حمل و نقل با راه اندازی و اضافه شدن یک خط مترو، روزانه ۱۰۰ هزار نفر با این وسیله جابه جا می شوند که به معنای حذف تعداد زیادی از خودروهای تک سرنشین است.

بنا به گفته عضو کمیسیون بهداشت به دنبال عدم برنامه ریزی مناسب خسارت های ناشی از تعطیلی و آلودگی هوا را می پردازیم اما حاضر نیستیم که هزینه کارهای زیربنایی برای کاهش آلودگی هوا را که مسلما هزینه کمتری است بپردازیم.

به گفته کارشناسان برای توسعه حمل و نقل عمومی و ریلی، نوسازی ناوگان حمل و نقل، اجرای قانون مدیریت حمل و نقل برای کلان شهری نظیر تهران سالی هزار میلیارد تومان معادل یک میلیارد دلار بودجه نیاز داریم که نیمی از آن صرف زیرساخت ها و توسعه حمل و نقل ریلی شود و نیمی از آن به توسعه حمل و نقل عمومی و نوسازی ناوگان حمل و نقل و … اختصاص یابد و برای کل کشور نیز سالانه به ۴ تا ۵ هزار میلیارد تومان معادل ۴ تا ۵ میلیارد دلار نیاز است تا توسعه حمل و نقل عمومی و … صورت گیرد.

جعفرپور خاطرنشان کرد: در بحث نرم افزاری نظیر هوشمندسازی شبکه حمل و نقل عمومی، ایجاد درگاه ملی برای حمل بار و مسافر و … نیز کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان نیاز است.

از سویی بنا بر آمارها تولید ناخالص داخلی سالانه کشور ۵۰۰ میلیارد دلار است و مفهوم این است که با تعطیلی یک روز کشور به درآمد ناخاص 1.5 میلیارد دلار آسیب می رسد ؛ البته وضعیت آلودگی در حد اضطرار است و طبیعی است که دولت باید در این زمینه چاره ای بیندیشد به هر حال در تعطیلی های اخیر شهر تهران چاره ای وجود نداشت ، لیکن تصمیم گیری های اساسی و بلند مدت برای ساماندهی خودروهایی که روز به روز بر شهرهای بزرگ افزوده می شود نیز باید در تصمیمات دولت گنجانده شود.