خودروسازی ایران، سکوی پرش قطعه سازان چینی

به گزارش ميهن صنعت دنياي اقتصاد نوشت، در نمایشگاه امسال که روز گذشته آخرین روز برگزاری آن بود، در شرایطی حدود ۲۷۰ شرکت تولید کننده داخلی و ۱۸۰ شرکت خارجی حضور داشتند که تعداد شرکت‌کنندگان داخلی در نمایشگاه سال قبل ۳۲۸ شرکت و خارجی‌ها هم ۴۸۳ شرکت بوده است، این در حالی است که در گزارش ستاد برگزاری نمایشگاه امسال‌ آمده است که نمایشگاه امسال از نظر متراژ مشارکت به ویژه در بخش داخلی و نیز از نظر کیفیت برگزاری نسبت به طی چهار سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است!
این افت کمی و کیفی نمایشگاه امسال، با وجود مشکلات بی‌شمار صنعت قطعه‌سازی و همچنین افزایش محدودیت‌های بین‌المللی قابل پیش‌بینی بود. بر همین اساس عضو انجمن قطعه‌سازان نیز به حضور نداشتن چند قطعه‌ساز بزرگ خصوصی در نمایشگاه امسال با توجه به مشکلات موجود اشاره می‌کند و می‌گوید: حضور گسترده چینی‌ها در این نمایشگاه در حالی است که نمونه‌های داخلی قطعاتی که آنها برای ارائه به همراه می‌آورند در کشور موجود است. اما شاید تنها چیزی که در نمایشگاه امسال و با وجود مشکلات و محدودیت‌های بین‌المللی و همچنین کاهش تعداد شرکت‌کنندگان تغییری نکرده بود، حضور فعال شرکت‌های چینی در نمایشگاه امسال بود. حضوری که البته با واکنش‌ها و حساسیت‌های فراوانی همراه شد. به این ترتیب در نمایشگاه امسال هم چینی‌ها با در اختیار داشتن فضای زیادی از نمایشگاه، برو و بیایی داشتند.
بر همین اساس ۱۳۴ شرکت از ۱۸۰ شرکت خارجی حضور یافته در نمایشگاه امسال، چینی بودند تا محصولات خود را از خوشبو کننده خودرو تا کفی لاستیکی و دیگر قطعات خودرو به ایرانی‌ها عرضه کنند.
از باقی شرکت‌های خارجی نیز ۲۴ شرکت از ترکیه، ۱۲ شرکت از تایوان، سه شرکت از اسپانیا، دو شرکت از ایتالیا، دو شرکت از کره جنوبی، دو شرکت از هند، چهار شرکت از فرانسه و پنج شرکت از آلمان در نمایشگاه حضور یافتند که البته بیشتر شرکت‌های آلمانی و فرانسوی نیز نه به طور رسمی از این کشورها، بلکه نمایندگی‌های ایرانی این شرکت‌ها حضور داشتند.

حضور چینی‌ها باری برای صنعت قطعه
نمایشگاه قطعه امسال هم مانند سال‌های قبل با انتقادات فراوانی از حضور چینی‌ها آغاز شد و پایان یافت، این در حالی است که اگر غرفه‌های نمایشگاه امسال را از حضور چینی‌های خالی می‌کردند، وسعت نمایشگاه تقریبا به نصف می‌رسید. اما دلیل این همه نگرانی و حساسیت از حضور چینی‌ها چیست؟ یکی از دلایلی که نگرانی قطعه سازان داخلی را بر می‌انگیزد این است که به دلیل روابط خاص سیاسی و اقتصادی ایران و چین و با وجود تحریم‌ها و در شرایطی که کشورهای مطرح اروپایی از حضور در ایران منع شده‌اند، چینی‌ها می‌توانند با آرامش و فراغ بال بیشتر و با رقبایی بسیار کمتر از قبل در بازار ایران حضور داشته باشند. علاوه بر حضور آسان چین در ایران به‌‌رغم محدودیت‌های بین‌المللی، اتفاق دیگری که نگران‌کننده به نظر می‌رسداین است که قطعه‌سازان داخلی هم نسبت به سال‌های قبل از توان مالی و تولید کمتری برخوردارند، به این ترتیب داخلی‌ها هم رقیبی ضعیف شده برای چینی‌ها محسوب می‌شوند.
به این ترتیب بسیاری از کارشناسان فعال در صنعت خودرو از حضور بیش از اندازه چینی‌ها در بازار احساس خطر می‌کنند. اما با وجود تمام انتقادهای مطرح شده از جانب کارشناسان به نظر می‌رسد که قدرت چینی‌ها در حفظ فضای نمایشگاهی در ایران زیاد است.
ساسان قربانی، سخنگوی انجمن قطعه‌سازان حضور کشورهایی مانند چین، ترکیه یا امثال آنها در صنعت قطعه را نه تنها بی‌فایده می‌داند بلکه به دیده تهدید هم به آن می‌نگرد. او در این رابطه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: ما نباید به سکوی پرتاب چینی‌ها تبدیل شویم، در حالی که صنعت قطعه‌سازی خودمان مشکلات و در عین حال پتانسیل‌های فراوانی دارد. به عقیده قربانی نمایشگاه امسال نیز مانند قبل بیشتر شبیه به نمایشگاهی برای معرفی شرکت‌ها و محصولات چینی است.
قربانی در ادامه بی‌فایده بودن حضور چینی‌ها و شرکت‌هایی از این دست را در این می‌بیند که آنها بیشتر با قصد بازاریابی و فروش در نمایشگاه شرکت می‌کنند و به دنبال همکاری یا انتقال دانش فنی نیستند.
این در حالی است که قربانی عقیده دارد شرکت‌های معتبر اروپایی بیشتر به دنبال مشارکت در تولید هستند، قربانی می‌گوید: شرکت‌های معتبر قطعه‌ساز با حضور در چنین نمایشگاه‌هایی به دنبال یافتن راه‌هایی برای همکاری هستند تا در کشورهایی نظیر ایران که هزینه‌های تولید در آن ارزان‌تر است، سرمایه‌گذاری کنند که نهایتا این نوع همکاری به انتقال تجربه و دانش فنی به کشور منجر خواهد شد.

قطعه‌سازان زیر سایه سنگین چینی‌ها
حضور شرکت‌های چینی در نمایشگاه‌های داخلی به‌قدری پر سرو صدا شده است که گاهی وقت‌ها شرکت‌های داخلی در میان این انتقادهایی که هر سال تکرار می‌شوند، گم می‌شوند. مانند مسائلی نظیر عدم حضور بخشی از قطعه‌سازان خصوصی یا دستاوردهایی که در نمایشگاه ارائه شده است.
عدم حضور چند تولید کننده بزرگ بخش خصوصی قطعا به مشکلاتی باز می‌گردد که حالا ماه ها است در رابطه با آن صحبت می‌شود، اما نهایتا این مشکلات و بی‌توجهی به آنها باعث شد که چند قطعه‌ساز بخش خصوصی از حضور در نمایشگاهی که می‌توان گفت، بزرگ‌ترین گردهمایی قطعه‌سازان در سال است، محروم شوند.
این در حالی است که ساسان قربانی عقیده دارد حداقل به دلیل قرار داشتن در سالی که حمایت از تولید ملی نام گرفته است بهتر بود به قطعه‌سازان برای حضور و مشارکت در نمایشگاه قطعه، سوبسید‌هایی عرضه می‌شد.

دستاوردهای این نمایشگاه چیست؟
شرکت‌های بزرگ زیر مجموعه دو خودروساز بزرگ کشور با چه دستاوردی در این نمایشگاه حضور داشتند؟
شاید بهترین اتفاق در این نمایشگاه نمایش نمونه جدید پلتفرم برق 206 بود، قطعه‌ای که به دلیل وارد نشدن آن به کشور و ناتوانی قطعه‌سازان داخلی در تامین آن خط تولید ۲۰۶ چند ماهی است که متوقف شده است. اما گویا با سفارش ایران خودرو به یک شرکت خارجی نمونه جدیدی از این قطعه برقی طراحی و ساخته شده است تا به این ترتیب تولید ۲۰۶ بار دیگر از سر گرفته شود، اما این بار با نام ۲۰۶ ملی.
نمایش موتور ملی دیزل نیز به عنوان یكی از دستاوردهای بومی‌سازی طراحی و تامین در غرفه فنی مهندسی ساپکو انجام شد. طراحی این موتور توسط مركز تحقیقات موتور ایران‌خودرو با همكاری شركت ای. وی. ال. انجام و تا به حال نمونه‌هایی هم از آن تولید شده است كه در حال انجام آزمون‌‌های مختلف خستگی و طول عمر است.

قطعات تقلبی کپی‌هایی که با اصل برابر نیستند
یکی از اتفاقاتی که زنجیره تامین ایران خودرو در نمایشگاه قطعه امسال تاکید زیادی بر آن داشت، اطلاع رسانی در رابطه با قطعات تقلبی موجود در بازار بود. بر همین اساس علی نمکین، مدیر عامل ایساکو تاکید دارد که مشتری‌ها برای تامین قطعات مورد نیاز خود فقط به شبکه‌های مجاز مراجعه کنند.
نمکین در همین رابطه به خبرنگار «دنیای اقتصاد» می‌گوید: قطعاتی که توسط زنجیره تامین ایساکو در میان شبکه‌های مجاز توزیع می‌شود، ضمن برخورداری از کیفیتی مطلوب، ضمانت هم می‌شوند.
نمکین در رابطه با چرایی تخلف چند نمایندگی با وجود تامین قطعات و لوازم یدکی گفت: در حال حاضر ما نه تنها در توزیع و تامین قطعات مورد نیاز شبکه‌های مجاز مشکلی نداریم بلکه در زمینه تامین، رشدی ۲۰ درصدی و در فروش رشدی ۲۵ درصدی داشته‌ایم.
او در ادامه تنها دلیل تخلف نمایندگی‌ها را برخورداری از حاشیه سود بالاتر دانست و گفت: این قطعات از نظر ظاهری هیچ تفاوتی با قطعات استاندارد ندارند اما از نمونه‌های اصلی آن ارزان‌تر هستند که همین مساله هم باعث تخلف برخی نمایندگی‌ها شده است. نمکین تنها راه حل مبارزه با این قطعات تقلبی که اکثر آنها از طریق قاچاق وارد می‌شوند را مراجعه مشتری‌ها به نمایندگی‌های مجاز دانست.