سود به جیب خارجی ها و دود به ریه ایرانی ها

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، کاهش سن تجربه استعمال مواد دخانی به زیر 15 سال، سیگاری بودن 25 درصد از جمعیت کشور، صرف روزانه 100 میلیارد ریال برای خرید سیگار و قلیان کشیدن 18 درصد از زنان و دختران ایرانی، بیانگر این واقعیت تلخ است که اگر در گذشته افراد سیگاری، مردان بودند و اغلب افراد قلیان به دست را بزرگسالان تشکیل می دادند، هم اکنون این معضل زن و مرد نمی‌شناسد و علاوه بر آن، نوجوانان نیز درگیر آن شده‌اند.
براساس آمار سازمانی جهانی بهداشت، هر شش ثانیه یک نفر در جهان به اثر استعمال دخانیات و سالانه نیز نزدیک به شش میلیون نفر بر اثر ابتلا به بیماری ناشی از مصرف دخانیات می میرند که 70 درصد این رقم مربوط به کشورهای در حال توسعه است. این رقم تا سال 2030 میلادی به حدود هشت میلیون نفر خواهد رسید.
همچنین بر اساس مطالعات انجام شده، روزانه 100 میلیارد ریال صرف خرید و فروش سیگار در کشور می‌شود و متاسفانه کشور ما دستخوش 52 بیماری نوظهور و مهلک به خاطر استعمال سیگار است.
چند سالی است که علاوه بر سیگار، قل قل قلیان نیز از پستوخانه ها و قلیان سراها بیرون آمده و سر از سفره خانه ها و منازل در آورده است. جوانانی که تصور درستی از تفریح ندارند، دست به دامن این مخدر آسیب زا شده اند و تفریحشان دود کردن لحظه های عمرشان شده است. مصرف قلیان به ویژه در بین جوانان، نوجوانان، زنان و در برخی از محافل خانوادگی به بزرگترین دغدغه متولیان سلامت تبدیل شده است.
میزان مواجهه با دود در هر وعده مصرف قلیان معادل استعمال 100-80 نخ سیگار اعلام شده است. آلودگی تنباکوهای معطر به ترکیبات سرطان زای قطعی همچون بنزن، فلزات سنگین و همچنین آلوده شدن آنها در زمان آماده سازی، به برخی از مواد روانگردان، این دغدغه را دو چندان ساخته است.
البته ناگفته نماند با ورود فناوری های ارتباطی جدید پای مواد دخانی به فضای مجازی نیز باز شده است. در واقع اگر در این فضای مجازی گسترده که بیشتر بدون نظارت بزرگسالان و به طور نامحدود توسط جوانان مورد جستجو قرار می‌گیرد، گشتی بزنید با پیام ها و یا جملاتی همچون ‘با کدام آهنگ سیگار می‌چسبد؟’ و یا ‘آیا در باران سیگار کشیده‌اید’، و نیز با تبلیغات برای فروش تنباکو و قلیان های دست ساز برخورد می کنید که سبب تشویق و تحریک جوانان و نوجوانان به استعمال مواد دخانی می شود.
براساس نتایج یک مطالعه، 43 درصد دختران و 64 درصد پسران ایرانی گفته‌اند که گاه و بیگاه قلیان مصرف می‌کنند، وضعیتی که به احتمال زیاد برخی از آنها را به سمت اعتیاد سوق می دهد.
همچنین براساس اطلاعات به دست آمده از وزارت بهداشت، 51 درصد دانش آموزان، سابقه مصرف قلیان و 31 درصد سابقه مصرف سیگار دارند. براساس این یافته ها به تفکیک جنسیت، 54 درصد پسران دانش آموز، تجربه مصرف قلیان و 38.5 درصد آنها تجربه استعمال سیگار داشته اند؛ همچنین 49.1 درصد دختران دانش آموز، تجربه مصرف قلیان و 32 درصد آنان نیز سابقه استعمال دخانیات داشته اند.
هر سال به مناسبت روز جهانی بدون دخانیات (31 ماه مه برابر با 11خرداد) و هفته ملی بدون دخانیات( 10-4 خرداد) اقدامات و فعالیت هایی جهت ارتقاء سطح آگاهی عمومی به ویژه در میان نسل جوان، نوجوان و زنان کشور که هدف اصلی صنایع تولید کننده محصولات دخانی هستند، انجام می پذیرد.
با توجه به این که اجرای سیاست ساده سازی بسته بندی محصولات دخانی به عنوان یکی از راهکارهای موثر در جهت کاهش تقاضا از طریق کاهش تنوع و جذابیت به شمار می آید، سازمان جهانی بهداشت روز جهانی بدون دخانیات سال 2016 را با موضوع ‘بسته بندی ساده محصولات دخانی’ نامگذاری کرده است.
از این رو مقرر شده است که فعالیت‌ها و اقدامات روز جهانی و هفته ملی بدون دخانیات در سال جاری بر موضوع قلیان، عوارض ناشی از مصرف آن و راهکارهای کنترل و کاهش این محصول متمرکز شود.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) نظر به اهمیت افزایش مصرف مواد دخانی و آسیب های آن در کشورمان از یک سو و رسالت آگاهی بخشی و اطلاع رسانی از سوی دیگر، میزگردی را با حضور دکتر محمدرضا مسجدی دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات و عضو اتحادیه جهانی علیه بیماری های تنفسی، دکتر پیمان حسنی ابهریان متخصص علوم اعصاب شناختی – پژوهشگر و درمانگر اعتیاد و دکتر نصیر دهقان مدرس دانشگاه و عضو انجمن بین المللی تحقیقات تنباکو و سیگار آمریکا برگزار کرد.

*** سیگار مانع توسعه پایدار
دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به برگزاری اجلاس توسعه پایدار که چند ماه پیش در اتیوپی برگزار شد، گفت: بیانیه این اجلاس اعلام می کند که سیگار مهمترین عامل بازدارنده توسعه پایدار در کشورهای جهان سوم است؛ چون بیشترین بار را به درآمد خانواده و بودجه حکومتی تحمیل می کند.
دکتر مسجدی ادامه داد: اگر سازمان های مختلف مربوط به سازمان ملل متحد مانند سازمان جهانی بهداشت که فعالیت تخصصی آن بهداشت و سلامت است در باره دخانیات صحبت کند، دور از انتظار نیست، اما واحد توسعه پایدار سازمان ملل متحد، صندوق بین المللی پول، بانک جهانی که کارکرد آن مسائل بهداشتی نیست یکی از راه های مبارزه با فقر را مبارزه با دخانیات می دانند.
وی با بیان اینکه نظر به اهمیت موضوع دخانیات این مساله از موضوع صرف سلامت خارج شده است، ادامه داد: در ایران موضوع دخانیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و در آخر بهداشتی است، یعنی استعمال دخانیات بیشتر جنبه سیاسی دارد.

***سود به جیب خارجی ها، دود به ریه ایرانی ها/ مارلبرو پرمصرف ترین سیگار در تهران
سود سالیانه شرکت های دخانیات در دنیا بیش از 300 میلیارد دلار در سال است؛ بنابراین با توجه به این سود سرشار، می توان به این مهم دست یافت که هدف اصلی این شرکت ها، استثمار همه جانبه کشورهای در حال توسعه در جهان سوم است.
دکتر مسجدی با بیان اینکه بیش از 90درصد سود دخانیات به جیب آمریکایی ها می رود، گفت: سال 1968 در آمریکا مبارزه با دخانیات آغاز شد. مصرف سیگار در آمریکا و بیشتر کشورهای توسعه یافته سیر نزولی را طی می کند.به طور مثال میزان استعمال دخانیات در دبیرستان های آمریکا از سال 2013 تا 2015 میلادی 43 درصد کاهش یافته است. همچنین میزان استعمال سیگار در مردان نصف شده و از 54 درصد به 26 درصد و در زنان از 22 درصد به 18 درصد رسیده است.
عضو ایرانی گروه برنامه ریزی و نماینده کشوری گارد (اتحادیه جهانی علیه بیماری های تنفسی) با بیان اینکه شدیدترین قوانین محدودیت استعمال دخانیات مربوط به آمریکا است، گفت: معاهده جهانی کنترل دخانیات در سال 1385 به تصویب به مجلس شورای اسلامی رسید و ایران جزو 45 کشور اول دنیا در تصویب آن بود، اما کشوری که آن را امضا نکرد آمریکا بود.
وی تصریح کرد: در معاهده جهانی کنترل دخانیات، بندهایی وجود دارد که کشورهای مختلف را به وظایفی مانند کنترل قاچاق سیگار و کنترل تولید و توزیع مکلف می کند. در واقع آمریکا وارد قوانین بین المللی نشد اما قوانین ایالتی بسیار سختی به ویژه در ایالت نیویورک دارد.
دبیرکل جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با بیان اینکه چهار شرکت بین المللی متولی بیش از 90 درصد صنعت مستقیم دخانیات هستند، گفت: نخستین شرکت آمریکایی، فیلیپ موریس (Philip Morris) است که نشانگر اصلی آن، سیگار مالبرو است.
وی تصریح کرد: واردات این سیگار (مارلبرو) بعد از انقلاب ممنوع شد اما نکته تامل برانگیز این است که این برند پرمصرف ترین سیگار در شهر تهران است و روزانه حداقل 4 تا 5 تریلی آن به تهران قاچاق می شود.
به گفته دکتر مسجدی، دومین برند معروف شرکت آر. جی. رینولدز (R.J. Reynolds Tobacco) است که این هم یک شرکت آمریکایی است و شرکت بی.ای.تی (British American Tobacco) و جی.تی.آی (Japan Tobacco International) سومین و چهارمین شرکت بزرگ فعال در بخش دخانیات به شمار می روند که بی.ای.تی در ایران برندهای «کنت و مونتانا» و جی.تی.آی که شرکتی ژاپنی است و در عین حال 90درصد سهام آن در دست آمریکایی ها است، برندهای «وینستون و مگانا» را تولید می کند.
مسجدی با اشاره به این که شرکت بی ای تی (BAT) در اشتهارد کارخانه احداث کرده است با طرح پرسشی در خصوص امکان سرمایه گذاری شرکت های آمریکایی یا انگلیسی در ایران در خلال اعمال تحریم ها، تصریح کرد: هیچ شرکتی حتی بعد از برجام هنوز به راحتی نمی تواند در ایران کارخانه احداث کند. در عین حال، تنها عرصه معاف از این محدودیت، دخانیات است که یک پارادوکس تامل برانگیز است.
وی تصریح کرد: چرا انبوه شرکت های امریکایی متقاضی سرمایه گذاری در ایران، نمی توانند از وزارت خزانه داری آمریکا مجوز دریافت کنند، اما با احداث کارخانه تولید سیگار مشکلی وجود ندارد.
مسجدی گفت: بعد از برجام، ژاپنی ها که در دنیا معروف و شاخص از نظر فناوری هستند، درصدد احداث یکی از بزرگترین کارخانه های تولید توتون قلیان در منطقه در ایران برآمده اند. در واقع شعار صنایع دخانی این است که «همه چیز از شما (زمین حاصلخیز، کارگر ارزان، تولید محلی مشارکتی، مصرف بیشتر، بیماری و عوارض) و در مقابل سود حاصل از آن ما باشد.»

*** مالیات سیگار اقدام برد- برد
عضو ایرانی گروه برنامه ریزی و نماینده کشوری گارد گفت: مالیات بر سیگار اقدام برد- برد برای مردم و دولت است. بانک جهانی اعلام می کند برای مقابله با بیماری های ناشی از سیگار و آسیب هایی که مصرف آن به خانواده و جامعه تحمیل می کند، باید سیگار را گران کرد.
مسجدی ادامه داد: صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سازمان جهانی بهداشت در 28 کشور دنیا مطالعه ای نسبت به این موضوع انجام داده که براساس آن، هر 10 درصد افزایش قیمت سیگار، 8 درصد مصرف آن را کاهش می دهد.
وی افزود: افزایش مالیات سیگار براساس قیمت خرده فروشی اثرات مهمی برای خانواده و جامعه دارد و سبب کاهش بیماری و افزایش بودجه دولت برای ارتقای برنامه های بهداشت، درمان آموزش و… می شود.
دکتر مسجدی اظهار کرد: عده ای معتقدند اگر قیمت بالا برود، قاچاق هم زیاد می شود. ما نمی گوییم قیمت بالا برود، می گوییم مالیات را درست بگیریم. وقتی سیگار 10 درصد گران شود مصرف آن 8درصد کاهش می یابد.
به گفته وی،افزایش مالیات مصرف در میان قشر فقیر جامعه را کاهش می دهد و قشر جوان هم به خاطر محدودیت منابع مالی که دارند، کمتر مصرف می کنند. نباید سیگار ارزان باشد.
وی تصریح کرد: در مالیات، اولین موضوع این است که قیمت اولیه آن900 تومان است ولی در مغازه این سیگار 4500 تومان به فروش می رسد. کاری نداریم قاچاق باشد یا قانونی. دولت 900 تومان را مالیات می گیرد، در حالی که دولت باید مالیات 4500 تومانی را بگیرد.
دبیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات اظهار کرد: مالیات اهرم جدی برای مبارزه با دخانیات است اما همه چیز نیست. ما جزو معاهده هستیم و هر 3 ماه یکبار تیم برای ارزیابی به ایران می آید. مهمترین فاکتوری که در سال 1394 تیم ارزیابی از ایران ایراد گرفت، مساله مالیات بود.
مسجدی گفت: آنها اعلام کرده اند پیچیده ترین و مبهم ترین فرم مالیات بر دخانیات برای ایران است و بهترین الگوی شما کشور ترکیه است.

*** فرهنگ سازی، نیاز ضروری
عضو ایرانی اتحادیه جهانی علیه بیماری های تنفسی ادامه داد: حدود 22 درصد مردان و 2 تا 3 درصد زنان کشور سیگاری هستند؛ یعنی به طور متوسط بین 12 تا 14 درصد از جمعیت کشور. البته این ارقام در استعمال قلیان متفاوت است. سن استعمال قلیان در کشورمان به زیر 15 سال رسیده است.
وی ادامه داد: بدترین آمار مصرف قلیان در بین زنان مربوط به برخی از استان ها می شود که 18 درصد دختران قلیان می کشند.
مسجدی با بیان این که ما به شدت نیازمند کار فرهنگی هستیم، به طرح پاد، دانشگاه و بیمارستان بدون دخانیات اشاره کرد و گفت: وزارت علوم قبول کرده است که دانشگاه بدون دخانیات را که 9 فرمان دارد، برای سال 95 عملیاتی کند.
وی تصریح کرد: هر سال وزارت علوم و بهداشت دانشگاه ها و بیمارستان ها را دسته بندی می کنند که یکی از این معیارهاباید بدون دخانیات بودن آنها باشد. عدم استعمال سیگار در دانشگاه ها و بیمارستان ها باید جزو امتیازها و شاخص های رتبه بندی قرار گیرد.

** ضرورت تمرکز بر کاهش تقاضای مصرف دخانیات
دکتر پیمان حسنی ابهریان، متخصص علوم اعصاب شناختی در این میزگرد خبری با بیان این که از منظر علوم اعصاب و علوم شناختی مصرف سیگار اعتیاد به حساب می آید، گفت: این بدان معنی است که ترک سیگار به طور حتم برخی مشکلات جسمی و به خصوص مشکلات روانی برای فرد به دنبال خواهد داشت.
ابهریان با تاکید بر این که میزان قدرت عرضه و تقاضا در بازار مصرف سیگار با یکدیگر برابر نیست، گفت: واقعیت این است که زور و اهمیت تقاضا از عرضه سیگار بیشتر است و قدرت تقاضا روز به روز بر عرضه فزونی می گیرد و تا هنگامی که تقاضای زیادتری برای کالایی وجود دارد، عرضه راهکار خودش را پیدا می کند.
وی افزود: هر قدر قوانین محدود کننده از قبیل افزایش مالیات به منظور افزایش قیمت یا ممنوعیت مصرف سیگار در برخی اماکن را بالا ببریم، با اینکه همه این کارها مناسب است، اما مسئله این است تا هنگامی که تقاضا وجود دارد، عرضه قابل کنترل نیست و عرضه نیز با راه های قانونی، شبه قانونی و غیرقانونی خود را به روز می کند.
این متخصص علوم اعصاب شناختی گفت: پس ما باید بیشتر از 80 درصد از انرژی و توان خود را در جهت کاهش تقاضا برای مصرف دخانیات بگذاریم و در کنار آن اقدامات محدود کننده عرضه را نیز دنبال کنیم.
وی در خصوص اقدامات لازم در خصوص کاهش مصرف دخانیات در جامعه، ا بیان این که در حوزه کاهش تقاضا باید دو کار انجام دهیم، فرهنگ سازی و اعمال سیاست های تشویقی برای افراد غیر سیگاری را ازجمله این راهکارها عنوان کرد و گفت: ما نباید همواره از اقدامات محدود کننده و تنبیهی استفاده کنیم.
ابهریان افزود: ما باید به ازای یک بار تنبیه حداقل 10 بار سیاست تشویقی استفاده کنیم و فرد غیرسیگاری نیز باید از منفعت و امتیازات خاصی برخوردار باشد تا همین انگیزه ای قوی برای ترک دخانیات باشد.

** پایین بودن سطح لذت هیجانی جامعه ایرانی
دکتر ابهریان همچنین در ادامه با اشاره به برخی بهانه تراشی ها از سوی برخی استفاده کنندگان سیگار و قلیان در جامعه مبنی بر این که بستر جامعه آلوده، دخانیات زیاد است و ورزش و امکانات نیست، گفت: این دلائل به هیج وجه برای مصرف دخانیات قانع کننده نیست.
وی افزود: همه افراد جامعه ایرانی در یک شرایط مساوی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در کنار یکدیگر زندگی می کنند و در این شرایط عده ای به دلیل اصل لذت به سمت مصرف این مواد گرایش پیدا می کنند و عده ای دیگر از این لذت کاذب دوری کرده اند.
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد با بیان این که اگر لذت نبود، نه بقای فرد ادامه پیدا می کرد و نه بقای نسل، گفت: اگر دخانیات لذت بخش نبود کسی استفاده نمی کرد لذا هرکاری که هر موجود زنده انجام می یدهد، در رابطه با یک لذت است.
وی در ادامه با تاکید بر این که ما باید لذت های جایگزین برای مصرف دخانیات تعریف کنیم، گفت: این امر به طور حتم نیازمند برنامه ریزی و سرمایه گذاری دولت است.
ابهریان در عین حال در پاسخ به این سوال که چرا با وجود فراهم شدن امکانات ورزشی، تفریحی، رفاهی رایگان حداقل در سطح شهر تهران از سوی شهرداری استعمال دخانیات کاهش نیافته است و از این امکانات نیز استفاده لازم نمی شود، گفت: متاسفانه ما یاد نگرفته ایم از این امکانات رفاهی و تفریحی و ورزشی بهره لازم را ببریم.
وی همچنین با تاکید بر این که متاسفانه سطح هیجانی و لذت بردن در جامعه ایرانی برخلاف هیجانات منفی و نابهنجار بسیار پایین است، گفت:شام یک فرانسوی یکساعت طول می کشد و از دور هم بودن لذت می برند، این درحالی است که میل غذا در جامعه ایرانی تنها بر اساس تکلیف و سیر شدن است.
وی افزود: رفتن به محل کار در جامعه ما تنها برای پول درآوردن است، هنگامی که به پارک و یا سایر مراکز تفریحی می رویم، تنها بخاطر فرزندان است و به هیج وجه لذت بردن از زندگی را نیاموخته ایم، این در حالی است که جوامع موفق برای انجام کارهای خود بسیار ذوق و شوق دارند و از انجام آنها لذت می برند.
دکتر ابهریان در ادامه با بیان اینکه متاسفانه در حال حاضر تمام منابع لذت بخش فرد معتاد به دخانیات در مصرف یک نخ سیگار خلاصه شده است، گفت: مشکل اینجاست که سیگار را به عنوان یک عامل اختلال رفتاری، تفریح حساب می کنیم و اینجا است که دیگر جایی برای لذت های واقعی نمی ماند.
وی یکی از دلائل سوق به سمت دخانیات را فقر لذت و نبود توانایی استفاده از امکانات در دسترس دانست و گفت:ما اگر یاد بگیریم از یک منظره زیبا یا صحبت کردن با دوستان، گشت وگذار در طبیعت، در کنار خانواده بودن و از ورزش کردن و سینما رفتن لذت ببریم، خیلی از نیازهای روحی و روانی ما تامین و برآورده می شود و دیگر نیاز به مصرف انواع و اقسام مخدرها احساس نمی شود.
وی با بیان این که مهمترین اصل در پیشگیری از اعتیاد لذت بردن از سلامتی است، گفت: این درحالی است که پرداخت دو نوع هزینه شامل هزینه درمان و همچنین حمل و نقل در فرهنگ ما برای مردم سخت و ملال آور است. در جامعه ما، مردم پرداخت دو تا هزینه را سخت می دانند، یکی درمان و دیگری حمل و نقل، به دلیل این که اگر پس از بیماری هزینه کند و خوب شود، می گوید من که سالم بودم تازه برگشتم به نقطه اول چیزی که به من اضافه نشده است!
این متخصص علوم اعصاب شناختی در ادامه گفت: حداقل تا زمانی که شرایط اقتصادی به همین منوال است ما باید یاد بگیریم که ضمن مدیریت شرایط موجود و دوری از لذات کاذب همچون مصرف سیگار، زندگی را با این شرایط تطبیق داده و سطح آگاهی خود از لذت بردن در شرایط موجود را افزایش دهیم.
وی با بیان اینکه لذات به مراتب مناسب تری از مصرف قلیان و سیگار وجود دارد و ما آنها را نیاموخته ایم، گفت: کسی که از سلامتی خود لذت می برد و به پارک و مراکز تفریحی رفته و ضمن استفاده از هوای تمیز، به تماشای مناظر طبیعی می پردازد، هیچگاه این را لذت را با قلیان و سیگار آلوده نمی کند.

**کاهش ارتباطات اجتماعی از عوارض مصرف سیگار
دکتر ابهریان همچنین با بیان اینکه، سیگار عملکرد شغلی، خانوادگی و اجتماعی فرد را تحت تاثیر خود قرار می دهد، گفت: افراد سیگاری در بسیاری از مراکز نمی توانند استخدام شوند چراکه فرد سیگاری مجبور است روزانه چندین بار برای مصرف سیگار محل کار خود را ترک کند و این خود کاهش سطح عملکرد فرد را بدنبال دارد.
پژوهشگر و درمانگر اعتیاد افرود: از طرفی به دلیل بوی ناخوشایند مصرف سیگار بسیاری از اطرافیان فرد سیگاری از جمله دوستان و حتی اعضا خانواده از صحبت کردن با وی دوری می کنند.
ابهریان با بیان این که در خصوص مضرات مصرف سیگار و تاثیرات مخرب این ماده مخدر روی بدن تاکنون اطلاع رسانی مناسبی شده است، گفت: به عنوان مثال کسی که 20 سال روزی یک پاکت سیگار استفاده کرده باشد، مستعد اختلالات ریوی و سایر مشکلات جسمی است.
متخصص علوم اعصاب شناختی با تاکید بر این که در حال حاضر تهیه سیگار نیازمند صرف هزینه و زمان زیادی نیست، بر ضرورت اعمال محدودیت به منظور کاهش سطح دسترسی به سیگار و همچنین کنترل عرضه آن تاکید کرد و گفت: افزایش مالیات بر سیگار و کاهش سطح دسترسی به طور حتم در کاهش هرچه بیشتر این ماده خطرناک موثر خواهد بود.

**نبود تناسب رشد مغزی با جسم، عامل اصلی سیگاری شدن نوجوانان
دکتر ابهریان همچنین در این میزگرد در خصوص این که چرا نخستین تجربه کشیدن سیگار در دوره نوجوانی اتفاق می افتد، شرایط خاص دوران بلوغ را یکی از این دلائل ذکر کرد و گفت: دوره نوجوانی با بلوغ و رشد شدید ناگهانی جسمی اتفاق می افتد و دختر و پسر به لحاظ ظاهری با پدر و مادر خود تفاوتی احساس نمی کنند، اما مسئله اینجاست که رشد مغزی متناسب با رشد جسمی اتفاق نیافتاده است.
این متخصص علوم اعصاب شناختی اضافه کرد: رشد مغزی در 25 سالگی تکمیل می شود و از این سن به بعد در هر دوره ده ساله، 10 درصد از توان پایه مغزی انسان کاهش پیدا می کند.
وی همچنین با بیان این که بچه ها تا دوران قبل از بلوغ وابستگی زیادی به خانواده به خصوص پدر و مادر دارند، گفت: این در حالی است که در دوران بلوغ نقش گروه همسالان برای آنان پررنگ تر و تاثیرگذار تر می شود و میزان ارتباط نوجوانان با اعضا خانواده کمتر شده و دیگر نقش خانواده پررنگ نیست.
دکتر ابهریان افزود: مسائلی همچون کنجکاوی و هیجان طلبی که به سبقت رشد جسمی از رشد مغزی برمی گردد، افزایش ترشح هورمون های دوران بلوغ در کنار مسائل اجتماعی و انگیزشی، از جمله دلائلی است که نخستین تجربه کشیدن سیگار در دوره نوجوانی را رقم می زند.

** سیگارهای الکترونیک و قلیان خطرناک تر از سیگارهای معمولی
متخصص علوم اعصاب شناختی در ادامه با اشاره به تبلیغات فراوان مبنی بر غیر سمی بودن و اعتیادآور نبودن مصرف سیگارهای الکترونیک گفت:در سیگارهای الکترونیک نه تنها مواد سمی کمتر نیست، بلکه بیشتر نیز می باشد.
دکتر ابهریان افزود: یک سیگار معمولی برای سوختن نیازمند 900 درجه دما است اما سیگارهای الکترونیکی به دمای به مراتب کمتری نیاز دارند، لذا هر قدر دمای سیگار بیشتر باشد، در واقع مواد سمی کمتری وارد بدن می شود و برعکس هر اندازه دما کمتر باشد، مواد سمی بیشتری وارد بدن خواهد شد، لذا مصرف سیگارهای الکترونیک به دلیل برخورداری از دمای کمتر، مواد سمی بیشتری را وارد بدن می کند.
وی همچنین با بیان این که مصرف سیگارهای الکترونیک برخلاف سیگارهای معمولی نیازمند پک زدن های بیشتر و عمیق تر است، افزود: این امر ورود نیکوتین همراه با عوارض بیشتر به بدن را به دنبال خواهد داشت و فرد را به لحاظ تنفسی با مشکلاتی به خصوص آسم دجار خواهد کرد.
این متخصص علوم اعصاب و شناختی با تاکید بر این که هیج نقطه ای در دنیا سیگارهای الکترونیک را تائید نکرده اند و این نوع سیگارها تمامی عوارض نیکوتین را دارند، گفت: سیگار الکترونیک به طور حتم جایگزین سالم برای سیگار معمولی محسوب نمی شود.
وی همچنین تبلیغات در خصوص اعتیادآور نبودن سیگارهای الکترونیک و همچنین نبود هیچگونه عارضه در مصرف این نوع سیگارها را بسیار خطرناک دانست و گفت: این نوع تبلیغات نه تنها باعث گرایش و روی آوردن بسیاری از افراد سیگاری به سمت این نوع سیگارها خواهد شد، بلکه افراد غیرسیگاری را به مصرف این نوع سیگارهای مضر ترغیب خواهد کرد.
دکتر ابهریان با اشاره به رواج مصرف قلیان در بین دختران و پسران جوان در سال های اخیر، غیر استاندارد بودن تنباکوی قلیان به خصوص انواع میوه ای آن را مورد تاکید قرار داد و گفت: قلیان استاندارد نیست و نسبت به سیگار از عوارض بیشتری برخوردار است، به خصوص رطوبت موجود در آن برای ریه افراد مشکل جدی ایجاد خواهد کرد.
وی افزود: ضمن اینکه به علت دی اکسید و منواکسید کربن بالا در قلیان، اکسیژن کافی به مغز نمی رسد و عوارض ناخوشایندی برای سلول های مغزی ایجاد می کند و همین باعث آسیب رساندن به قسمت کنترل مغز فرد خواهد شد.
دکتر ابهریان با اشاره به افزایش تنباکوهای طعم دار و انواع میوه ای آن در فروشگاه ها نیز گفت: برای حل کردن اسانس در این نوع تنباکوها از دو ماده معروف که هردو به شدت سرطان زا هستند، استفاده می شود.

**موفقت ترک سیگار به صورت تدریجی 9 برابر بیشتر از ترک آنی
یک پژوهشگر و درمانگر اعتیاد در خصوص این که ترک سیگار بهتر است ناگهانی و یا تدریجی اتفاق بیافتد، گفت:هر دو روش می توانند منجر به ترک سیگار شوند اما طبق آمارهای جهانی موفقیت ترک تدریجی سیگار تقریبا 9 برابر بیشتر از ترک آنی است.
نصیر دهقان با اشاره به مواردی که لازم است سیگار به صورت ناگهانی و به سرعت باشد، نیز گفت:یک خانم باردار باید ترک آنی داشته باشد چراکه یک روز دیرتر ترک سیگار برای جنین و بچه بسیار خطرناک است و یا افرادی که سرطان ریه گرفته اند، سیگار برای آنها سم است.
وی ادامه داد: افرادی را که براساس برخی مشکلات نیازمند ترک فوری سیگار هستند، با عوامل انگیزشی قوی که بتواند جبران خیلی از لذت های لحظه ای و کوتاه مدت را برای آنها داشته باشد، تشویق به ترک آنی مصرف سیگار می کنیم اما باقی افراد که بیش از 90 درصد هستند را تشویق به ترک تدریجی می کنیم.
عضو انجمن بین المللی تحقیقات تنباکو و سیگار آمریکا در عین حال با بیان این که شخصیت انسان ها متفاوت است، گفت: افراد احساسی که صفر و یکی هستند یا باید سیگار بکشند یا اصلا نکشند و آنی تصمیم می گیرند، لذا این افراد را با یکسری عوامل محرکی و انگیزشی می توان به ترک آنی سیگار تشویق کرد و بعضا هم می توانند موفق باشند.
وی با بیان این که ترک تدریجی سیگار نیز در افراد با توجه به تعداد سنوات مصرف و وابستگی فرد به نیکوتین تست و سنجش می شود، گفت: ما به طور معمول با شیوه ها و پیگیری هایی که می کنیم بین یک تا دو هفته جواب گرفته ایم.
به اعتقاد این کارشناس، اگر ترک سیگار به سه هفته برسد، احتمال لوث شدن قضیه وجود دارد، اما اصرار بر ترک سیگار در کمتر از یک هفته نیز باعث افزایش اضطراب در فرد شده و امکان موفقیت را بسیار کاهش می دهد.

**تاثیر شناسایی گلوگاه های مصرف سیگار در تسهیل ترک آن
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد در ادامه با تاکید بر این که ترک سیگار نیازمند سنجش میزان و چگونگی مصرف آن است، افزود: به عنوان مثال عده ای از افراد بعد از اینکه از خواب بیدار می شوند سیگار می کشند یا بعد از غذا یا قبل از خواب، لذا درمان فرد نیز بر اساس نحوه مصرف، زمان مصرف و عادات فرد سیگاری تعریف می شود.
دهقان در ادامه با بیان اینکه برخی در محل کار، عده ای در منزل و بسیاری نیز در خیابان و یا داخل خودرو علاقمند به مصرف سیگار می باشند گفت: باید دید بیشترین مصرف سیگار در افراد به عنوان گلوگاه مصرف در چه زمان ها و چه مکان هایی است.
به اعتقاد این مدرس دانشگاه، اگر دو تا سه گلوگاه مصرف سیگار در افراد شناسایی و جلوی آن گرفته شود، به صورت علمی 70 تا 80 درصد مسیر ترک سیگار طی خواهد شد.
عضو انجمن مبارزه با استعمال دخانیات ادامه داد: یکی دیگر از پیشنهادهای ما این است که افراد سیگاری عکس فرد مورد علاقه خود مانند همسر و فرزند را نزد خود داشته باشند که با دیدن آن عکس رغبت بیشتری به ادامه مسیر ترک این ماده خطرناک داشته باشند.

** شش ماه مصرف نکردن سیگار یعنی موفقیت در ترک
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد در ادامه اظهار کرد: ترک موفق سیگار یعنی این که یک فرد معتاد به مواد دخانی حداقل شش ماه هیچگونه مصرفی نداشته باشد.
دهقان همچنین با اشاره به این که بعضا برخی افراد که در حال ترک سیگار بوده اند، هنگام مسافرت دوباره به مصرف روی آورده اند گفت: البته در سفر به خصوص مناطق شمالی کشور به دلیل وجود رطوبت ممکن است فرد تحریک به مصرف سیگار شود که دلیل آن نیز جذابیت موجود در ناخودآگاه فرد است که این اشکالی ندارد.
وی افزود: این که افراد در حال ترک سیگار در مواقعی همچون بارندگی یا ترافیک نهایتا یک نخ مصرف کنند، یک لغزش طبیعی است و نباید فرد تصور کند که ضعیف و ناتوان و اعتماد به نفس پایین دارد و قدرت ترک سیگار را ندارد زیرا می تواند به مسیر اصلی بازگردد و به راه خود ادامه دهد.
این استاد دانشگاه در ادامه با تاکید براینکه افراد سیگاری در حال ترک مصرف، باید از هر نوع تنش و عصبانیت دوری کنند گفت: هرنوع بار هیجانی مثبت و منفی باعث افزایش مصرف سیگار می شود، در این مواقع باید جایگزین های مصرف را به صورت مکتوب همراه خود داشته باشیم، به عنوان مثال در مواقع عصبانیت با جای مصرف سیگار باید از تکنیک نفس عمیق استفاده کرد.
وی همچنین با تاکید بر ضرورت رعایت رژیم غذایی مناسب از سوی افراد در حال ترک سیگار گفت: هر غذایی که اسیدی باشد مانند نوشابه گازدار یا مواد قندی که تبدیل به اسید می شود، تمایل به مصرف سیگار را افزایش می دهد، لذا باید جایگزین های سالم پیدا کرد، به عنوان مثال میل جو دو سر در صبح و مصرف کلم بروکلی در عصر یکی از این دستورهای غذایی است.
این عضو انجمن مبارزه با استعمال دخانیات با بیان این که نیکوتین در بدن باعث افزایش ماده ای در مغز بنام دوپامین و لذت آنی می شود، گفت: به هر میزانی که فرد وابستگی بیشتری در مصرف سیگار داشته باشد مدت زمان بیشتری طول می کشد که فرد به لذت برسد و به مرور زمان نیز مدت زمان این لذت کاهش پیدا خواهد کرد.

**بیمارستان محلی مناسب برای ترک سیگار
دهقان افزود: ایرلندی ها پس از یک تحقیق دریافتند که بهترین محیط برای ترک سیگار، بیمارستان است چراکه در این محیط با شرایط تقریبا بسته، کشیدن سیگار به طور معمول بسیار سخت است.
وی با بیان اینکه، بالاترین درصد موفقیت بهترین کلینیک های ترک سیگار در دنیا حداکثر 25 درصد است، به حضور دو روز در هفته مددکار اجتماعی در بیمارستان های ترک سیگار در کشور ایرلند و ارائه آموزش های لازم به افراد سیگاری اشاره کرد و گفت: ایرلندی ها در بازه سه ماهه نتایج مناسبی گرفتند و درصد موفقیت آنها بسیار قابل توجه بوده است.
این استاد دانشگاه با تاکید براینکه درمانگر باید خود را متعهد بداند گفت: کارشناسان مراکز و کلینیک های ترک اعتیاد معتادان به مصرف سیگار را که برای ترک به آنها مراجعه می کنند، باید به صورت جدی تحت درمان قرار دهند و دائم با آنها تماس داشته باشند و وضعیت آنها را رصد کنند.
وی اضافه کرد: این پیگیری خیلی مهم است چراکه برخی افراد به لحاظ شخصیتی ضعیف هستند و از گرفتن تصمیم درست ناتوان و به حمایت نیاز دارند لذا هنگامی که تیم درمانی خود را متعهد بداند، درصد موفقیت را بالا می برد.
دهقان همچنین به نقش اطرافیان در ترک دادن یک فرد معتاد به مواد دخانی نیز گفت: به طور حتم اگر اطرافیان یک فرد معتاد به مواد دخانی دلسوز باشند و نسبت به این فرد احساس مسئولیت داشته باشند، مطمئنا آمار ترک سیگار افزایش می یابد.
این پژوهشگر و درمانگر اعتیاد گفت: اگر فرد سیگاری از عهده ترک سیگار برنیامد، به هیچ وجه نباید او را سرزنش کرد زیرا اعتماد به نفس فرد از بین می رود و وادار به مخفی کاری می شود.
وی همچنین در خصوص تاثیر مطالعه برخی کتاب های خارجی مبلغ ترک سیگار گفت: کتاب خیلی کمک می کند اما همه مسیر نیست، مراحل ترک کامل سیگار روان درمانی، رفتار درمانی و دارو درمانی است، ضمن این که این نوع کتاب ها باید با فرهنگ جامعه ما همخوانی داشته باشد و اگر کتابی با فرهنگ دغدغه و مشکلات ما همخوانی داشته باشد نتیجه بهتری خواهیم گرفت.
دهقان در ادامه با تاکید بر این که ما باید بودجه مناسب پژوهشی و تحقیقاتی در زمینه کاهش مصرف سیگار و قلیان اختصاص دهیم، حمایت موثر از تمامی دست اندرکاران مبارزه با مصرف دخانیات در حوزه های مختلف از جمله فعالان حوزه ساخت دارو را مورد تاکید قرار داد.
علمی**1440**1836**2017

منبع : ایرنا

جهت آگاهی و دریافت آخرین اخبار صنایع داخلی کشور و همچنین تازه های جهان خودرو، جدیدترین قیمت ها و بازار خودرو ایران از طریق تلگرام به کانال اختصاصی میهن صنعت (https://telegram.me/mihansanat ) بپیوندید. برای دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام اینجا را کلیک کنید.