پيش بينی كاهش تقاضای خودرو تا سال 97
میهن صنعت : كمتراز ۵سال ديگر به ازاي هر پنج ايراني، يك خودرو وجود دارد. اين خبر شايد از ديد برخي به اين معني باشد كه بازار خودرو ايران در حال اشباع شدن است اما بررسي‌هاي بيشتر نشان مي‌دهد بازار خودرو ايران با اشباع شدن فاصله زيادي دارد؛ چرا كه در عرض يك ه
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، كمتراز ۵سال ديگر به ازاي هر پنج ايراني، يك خودرو وجود دارد. اين خبر شايد از ديد برخي به اين معني باشد كه بازار خودرو ايران در حال اشباع شدن است اما بررسي‌هاي بيشتر نشان مي‌دهد بازار خودرو ايران با اشباع شدن فاصله زيادي دارد؛ چرا كه در عرض يك هفته ۱۰هزار خودرو رانا پيش فروش مي‌شود. از طرفي تعداد بالاي خودرو فرسوده هم نشان از يك پتانسيل بالا دارد.
به گزارش «كسب وكار» نزديك به يك سوم از ۱۵ميليون خودرو سواري در ايران طبق استاندارد جهاني فرسوده هستند. با توجه به اينكه جمعيت ايران بيش از۷۵ميليون نفر است و از سوي ديگر رئيس پليس راهور ناجا نيز چندي پيش خبر داد كه تعداد خودروهاي موجود در كشور از مرز ۱۵ميليون دستگاه گذشته است به اين ترتيب مي‌توان با تقسيم اين دو عدد بر هم نتيجه گرفت كه درحال حاضر به ازاي هر ۵ايراني يك دستگاه خودرو در كشور وجود داشته و تردد مي‌كند. اين عدد از ميانگين مالكيت خودرو در جهان كه به ازاي هر ۱۰نفر يك خودرو است، پيشي گرفته ولي اين ميانگين كل جهان است و با كشورهاي پيشرفته كه مالكيت خودرو به ازاي هر دو نفر يك خودرو است، فاصله دارد.
اگر ايران بخواهد به كشورهاي پيشرفته نزديك شود، بايد ۳۲ميليون خودرو در كشورمان وجود داشته باشد؛ يعني دو برابر ميزان كنوني. اگر اين عدد را از ۱۵ميليون خودرو كسر كنيم، يعني ۱۷ميليون خودرو ديگر بايد توليد شود و اگر ميزان خودروهاي فرسوده را نيز از اين عدد كم كنيم، بايد ۲۲ميليون خودرو در ايران توليد و وارد شود تا ايران به استاندارد كشورهاي توسعه يافته دست يابد. اين عدد را اگر تقسيم بر واردات و توليد سالانه ۱.۶ميليون دستگاهي بكنيم، حدود ۱۴سال ديگر هم بازار خودرو ايران به حد اشباع نخواهد رسيد.
شمارش معكوس اشباع بازار
اما روي ديگر سكه بازار خودرو نشان مي‌دهد كه در سال‌هاي گذشته، بالابودن تقاضا و نبود رقيب خارجي، امكان توليد در مقياس اقتصادي را براي خودروسازان كشور فراهم كرده است. اما با اين همه صنعت خودروي داخلي جايگاه مناسبي در سطح جهان ندارد بطوري كه در فهرست ۳۰خودروساز برتر جهان كه هر ساله توسط انجمن بين‌المللي خودروسازان منتشر مي‌شود، نامي از خودروسازان ايراني به چشم نمي‌خورد و دليل اين امر آن است كه بخش قابل توجهي از توليدات صنعت خودروي كشور در زمره توليدات شركت‌هاي صاحب برند همكار (پژو، سيتروئن، كيا، رنو و…) به شمار مي‌آيد.
درباره سهم ايران از ارزش كل صادرات جهاني خودرو متاسفانه به نتيجه‌اي ياس‌آور مي‌رسيم بطوري كه صادرات خودروي ايران در سه ماهه سال جاري با كاهش ۹۴درصدي روبروست كه اين كاهش صادرات كه نتيجه كاهش توليد خودرو بوده است. با مواجه شدن با آمار ارائه شده شايد تا ۱۰سال ديگر هم همچنان بازار خودرو ايران اشباع نشود ولي پس از آن تقاضا بطور چشمگيري كاهش مي‌يابد. درحال حاضر صادرات صنعت خودرو حتي در بهترين شرايط هم به سالي ۱۰۰هزار دستگاه نرسيده است (كمتر از ۱۰درصد سهم توليد) و اگر همچنان اين روند ادامه يابد، صنعت خودرو ايران پس از يك دهه با ركود وحشتناك مواجه خواهد شد مگر آنكه حداقل تا آن سال‌ها نيمي از توليد خودرو ايران را بتوان صادر كرد از اين رو به نظر مي‌رسد كمتر از ۵سال ديگر، تقريبا همه خانوارها خودرو دارند و عملا تقاضايي براي خودروهاي ساخت داخل وجود ندارد. با درنظر گرفتن جمعيت ۷۷ميليون نفري ايران در سال ۹۲ و با فرض نرخ متوسط ۳.۸درصدي جمعيت خانوار حدود ۲۰ميليون خانواده در ايران وجود دارد كه حدود ۷۰درصد آنها يعني ۱۴ميليون خانواده در بخش شهري و بقيه در مناطق روستايي و عشايري زندگي مي‌كنند. بر اين اساس اگر جمعيت زير خط فقر – جمعيتي كه قادر به خريد خودرو نيستند- را كنار بگذاريم و فرض كنيم هر خانوار دست‌كم به يك خودرو نياز دارد، اين سوال پيش مي‌آيد كه آيا تا چند سال ديگر تقاضاي موثر وجود خواهد داشت؟
همچنين بر اساس آخرين آمارهاي منتشر شده از سوي پليس راهور، در حال حاضر حدود ۱۳ميليون خودرو سواري در سطح كشور تردد مي‌كنند كه با حذف جمعيت تخميني ۲ميليون خانواري تحت عنوان كساني كه قادر به خريد خودرو نيستند، ۱۸ميليون خانواده باقي مي‌ماند و ازاين ۱۸ميليون چيزي در حدود ۱۲ميليون خانواده صاحب خودرو هستند. با اين اوصاف ۶ميليون خانواده ايراني خودرو ندارند و مهم‌ترين ركن بازار تقاضاي خودرو را در ايران تشكيل مي‌دهند.
حال با احتساب توليد سالانه ۱.۵ميليون دستگاه خودرو در كشور از سوي بزرگ‌ترين خودروسازان داخلي، بديهي است كه تا كمتر از ۵سال آينده بازار تقاضاي خودرو در ايران با روندي نزولي به صفر نزديك خواهد شد و اين در شرايطي است كه واردات خودرو و حجم عظيمي از خودروهاي وارداتي به بازار را هم در نظر نگيريم اين در حالي است كه بيشتر مردم از ماشين‌هاي فرسوده دل نمي‌كنند و بطور مثال كسي كه پرايد مدل ۸۵ از رده خارج دارد چنان وابستگي به آن دارد كه حاضر به تعويض آن نيست.
شايد با ادامه اين روند كمتر از ۵سال ديگر، تقريبا همه خانوارها خودرو داشته‌باشند و عملا تقاضايي براي خودروهاي ساخت داخل وجود نداشته باشد. با اين توضيح مسئولان بايد از هم‌اكنون به دنبال راه چاره‌اي باشند كه براي آينده نزديك برنامه‌ريزي كنند تا در صنعت خودرو به مرز اشباع نرسيم.
