تغییر مسیر قطب سوم خودروسازی؟
میهن صنعت: رویکرد دولت یازدهم در جانمایی قطب سوم خودروسازی ایران در هالهای از ابهام است. اصفهان، چابهار و سمنان سه گزینه انتخابی برای ایجاد سومین قطب هستند که تا کنون دولتمردان اعلام کرده‌اند اما همچنان این رقیب دوخودروساز بزرگ دولتی متولد نشده است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی میهن صنعت، به نقل از اقتصادنیوز، از اولین تصویر قطب سوم خودروسازی پنج سال می‌گذرد. سال 89 بود که برای اولین بار وزیر صنایع و معادن وقت پیشنهاد راه‌اندازی قطب سومی برای خودروسازی کشور را مطرح کرد. هر چند در کنار یکه‌تازی ایران‌خودرو و سایپا ایجاد قطب دیگری کار دشواری بود اما به هر حال علی‌اکبر محرابیان، وزیر وقت صنایع خواستار ایجاد چنین خودروسازی علاوه بر دو خودروساز موجود شده بود.
اما قطب سوم خودروسازی علاوه بر اینکه با ادغام دو وزارتخانه بازرگانی و صنایع و معدن مصادف شد، با رفتن محرابیان هم روبه‌رو شد. آن روزها برای تمامی مخاطبان اخبار خودرو سرنوشت قطب سوم خودروسازی پس از ادغام دو وزارتخانه در هالهای از ابهام بود که بعدها مشخص شد مسوولان رفتن محرابیان از وزارت صنعت را پایان طرح‌ها و پروژه‌های قطب سوم نمی‌دانند.
بر اساس محاسبات پنج سال گذشته، استارت چنین پروژه‌ای در اصفهان مستلزم سرمایه‌گذاری هزار میلیارد تومانی بود که ایران حتی برای راه‌اندازی این خودروسازی وارد مذاکره با سه شرکت طراحی آلمانی، ایتالیایی و چینی شده بود. اما با وجود این، برنامه‌ریزی‌های محرابیان برای راه‌اندازی قطب سوم خودورسازی درست درنیامد. با وجود اینکه قرار بود سال 1390 ایران شاهد تولد این خودروسازی بزرگ در اصفهان باشد، این پروژه به دلیل اما و اگرهایی در نهایت به عنوان یک پروژه شکست‌خورده در کارنامه وزیر صنایع و معادن آن زمان ثبت شد.
دومین تصویر از قطب سوم خودروسازی
اما پس از سه سال در دولت یازدهم دومین تصویر از قطب سوم خودروسازی کشور را اکبر ترکان، دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ارائه کرد. او که به نظر می‌رسید موافق الگوی محرابیان در دولت گذشته است، این بار جانمایی سومین قطب را چابهار اعلام کرد.
اگرچه بنا بر اظهارات ترکان تصمیم بر این بود که راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی ایران در چابهار دیگر از تصدی دولت خارج شود و بخش خصوصی این بار در این تولید عرض اندام کند اما به تدریج زمزمه منتفی شدن راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی شنیده شد. با واکنش نعمت‌زاده به چنین تصمیمی رویکرد دولت یازدهم در این باره مشخص شد.
چندی پیش محمدرضا نعمت‌زاده به صورت علنی برنامه دولت یازدهم را در خصوص ایجاد قطب سوم خودروسازی چابهار بر ملا کرد. او در گفت‌وگویی به صراحت اعلام کرد که دولت برای راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی هنوز تصمیمی ندارد و این تصمیم در حد حرف است. نعمت‌زاده به جریان انداختن چنین موضوعی را تنها علاقمندی مسوولان مختلف دانست که هر چند وقت یکبار صحبت‌هایی درباره راه‌اندازی این خودروسازی در استا‌ن‌ها مختلف مطرح می‌کنند.
همین چند روز اخیر بود که استاندار سمنان در سومین نمایشگاه صنعت خودرو و قطعات وابسته از تولد سومین قطب خودروسازی در این استان خبر داد. به گفته او برای راه‌اندازی چنین خودروسازی در این استان برنامه‌ریزی‌هایی شده و با بهره‌برداری از طرح‌های در دست اجرا، قرار است قطب سوم خودروسازی کشور استان سمنان باشد. شاید این تصویر سومی از تولد قطب خودروسازی ایران باشد اما همچنان سرنوشت این قطب یا رقیب دو خودروساز دولتی در هالهای از ابهام است.با وجود این،به نظر می‌رسد آینده‌ای که پنج سال گذشته برای صنعت خودروسازی ایران برنامه‌ریزی شد، هنوز در بن‌بست جانمایی سرگردان است.
ایجاد قطب قطعه‌سازی به جای خودروسازی
در این زمینه، امیرحسن کاکایی، عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت معتقد است که راه‌اندازی قطب سومی در صنعت خودرو امکانپذیر نخواهد بود. چرا که با وجود دو قطب فعلی که از تولید بالای خودرو برخوردار نیستند، ادغام بهتر از ایجاد قطبی دیگر است.
این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه برنامه‌ریزی برای صادرات خودرو در قطب سوم به صلاح نیست، افزود: قطب سوم خودروسازی در کشور نباید تنها بر صادرات تمرکز شود و بیشتر باید موازات با تولید داخلی ایجاد شود.
کاکایی افزود: احداث کارخانه‌هایی که با وعده‌های مسوولان هر بار در استانی صورت می‌گیرد تنها باعث هدر دادن هزینه‌های ملی خواهد شد و معقول به نظر نمی‌رسد. در واقع موضوع قطب سوم بیشتر استفاده تبلیغاتی دارد.
عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه ایجاد چنین قطب سومی تنها باعتث متضرر شدن سرمایه‌گذار خواهد بود، گفت: هر سرمایه‌گذاری می‌تواند برای راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی ورود پیدا کند اما ایجاد این قطب به لحاظ کارشناسی اقتصادی نیست و با سرمایه‌گذاری در آن تنها سرمایه‌گذار زیان می‌بیند.
کاکایی افزود: راه‌اندازی قطب سوم خودروسازی باید همه جانبه بررسی شود و باید برای جانمایی، مدت زمان راه‌اندازی و مسائل اقتصادی آن برنامه‌ریزی شود. نمی‌توان قطب سوم خودروسازی را با وعده‌های دولتمردان راه‌اندازی‌کرد بلکه چنین اقدامی در صنعت خودرو باید هدفمند باشد.
او با بیان اینکه احداث سومین قطب خودروسازی از نظر اقتصادی اتلاف سرمایه‌ها را در پی دارد، گفت: در شرایط فعلی صلاح در این است که زنجیره‌های ضعیف تولید تقویت شوند. به همین دلیل ایجاد قطب قطعه‌سازی را پیشنهاد می‌کنم که باعث تامین نیاز خودروسازی در کشور خواهد شد و می‌‌توان زمینه‌های صادرات قطعات را به وجود آورد.
عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه رقابت در تولید ایجاد نمی‌شود و در بازار شکل می‌گیرد، افزود: در کشورهایی مانند ژاپن و آمریکا تلاش دارند قطب‌های موجود خود را حفظ و تقویت کنند تا قطبی جدید ایجاد کنند اما در ایران خلاف این است.
او افزود: راه‌اندازی قطب سوم پس از اینکه تکلیف جانمایی آن مشخص شود، نیازمند سرمایه‌گذار‌های کلان است به همین دلیل ایجاد آن به راحتی صورت نمی‌گیرد.
نقش اصلی را سرمایه‌گذار دارد
داوود میرخانی‌‌رشتی در این باره معتقد است: این سرمایه‌گذار است که تعیین می‌کند قطب سوم در چه نقطه‌ای از کشور راه‌اندازی شود و نمی‌توان فعلا آینده این قطب را پیش‌بینی کرد.
او با بیان اینکه فعلا دولتمردان به صورت جدی این قضیه را دنبال می‌کنند و برای جذب سرمایه‌گذار تلاش دارند، بیان کرد: ما خودروساز‌ها هم نسبت به این قضیه اعتراضی نداریم اما باید تمام جوانب این تولید بررسی شود.
مشاور انجمن خودروسازان ایران با بیان اینکه تولیدکنندگان داخلی با وجود رقیبی جدید هم می‌توانند به تولید خود ادامه دهند، یادآور شد: این سرمایه‌گذار است که باید قطب سوم خودروسازی را به گونه‌ای مطلوب برآورده کند تا تجمیع نیروی انسانی و نزدیکی به قطعات خودروسازی محقق شود.
