مصرف آب،بزرگترین چالش پیش روی صنعت فولاد کشور است

به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «میهن صنعت»، تولید فولاد در کشور ما سابقه ای بیش از چهل سال دارد. در حال حاضر، تولید سالیانه فولاد خام در کشور در حدود 17 میلیون تن است. ایران با سهمی معادل 0.98%، در رتبه چهاردهم تولید فولاد جهان قرار دارد. همچنین ایران بزرگترین تولیدکننده فولاد خاورمیانه است و بیش از 57% فولاد خاورمیانه در ایران تولید می شود.

تولید آهن اسفنجی و میزان مصرف فولاد در چند سال اخیر در کشور بطور عمومی روند صعودی داشته و تنها پس از سال 2011، به دلیل رکود اقتصادی حاکم، با کاهش روبرو شده است.

طرح جامع فولاد در راستای توسعه این صنعت در سال 1383  تدوین و ابلاغ شد. براساس این طرح ، ظرفیت تولید فولادخام کشور باید تا سال 1404 به 55 میلیون تن برسد.بنابراین برای دستبابی به این اهداف نیاز به افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور به میزان 5630 مگا وات و انشعاب گاز به ظرفیت 18000 میلیون مترمکعب در سال خواهیم داشت.

همچنین هدف گذاری برای ظرفیت تولید و سهم هرینه های آب و انرژی در صنعت فولاد تا سال 1404 حاکی از افزایش بیش از 2.5 برابری ظرفیت تولید در مقابل کاهش 30% ای سهم هزینه های آب و انرژی در قیمت تمام شده فولاداست.

به این ترتیب عزم صنعت فولاد در کاهش مصرف انرژی و آب در طرح جامع فولاد مشاهده شده و این موضوع در سال های اخیر از اهمیت بیشتری در مجامع صنعتی کشور برخوردار شده است.

صنعت آهن و فولاد، انرژی برترین صنعت کشور بدون احتساب نیروگاهها است. بر اساس اطلاعات و آمار ترازنامه هیدروکربوری، صنعت آهن و فولاد کشور در سال 1386 حدود 30 میلیون بشکه معادل نفت خام انرژی مصرف کرده است. به طور قطع، میزان مصرف انرژی صنعت آهن و فولاد کشور با توجه به توسعه چشمگیر آن طی سالهای اخیر بسیار بیشتر از میزان سال 1386 است اما به دلیل نبود اطلاعات و دادههای رسمی و قابل استناد، در این گزارش ارایه نشده است.

بر اساس برآوردهای انجام شده، با تدوین استانداردهای جدید و توجه به امرصرفهجویی انرژی در این صنعت، امکان صرفه جویی انرژی تا 23.4 درصد به مقدار 1015 * 84 ژول وجود دارد. همچنین مشاهده می شود که با افزایش ظرفیت تولید فولاد درکشور تا 55 میلیون تن در سال 1404، انرژی موردنیاز برای تولید فولاد به میزان 214% افزایش خواهدیافت. در صورت تحقق برنامههای صرفهجویی انرژی و دستیابی به استاندارهای تدوین شده، می توان صرفهجویی بالغ بر 1015 * 264 ژول را انتظار داشت که معادل نیمی از انرژی مصرفی حال حاضر صنعت آهن و فولاد کشور است.

در راستای مشخص شدن اقدام های صورت گرفته از طرف مجامع فولاد برای کاهش مصرف انرژی و آب ،پای گفتگوی دوتن از مسئولان فولادی کشور نشسته ایم که در ادامه آمده است؛

مصرف انرژی فولادسازی‌ها در کشور در مقایسه با کل صنعت و بخش‌های دیگر جامعه بسیار اندک است

منصور یزدی‌زاده  مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران بیان کرد: میزان کل مصرف آب در صنایع فولادی اکنون  به275 میلیون متر مکعب در سال می رسد و در کل استان‌های کشور مجموعا 46 درصد مصرف آب  صنایع متعلق به فولادی‌ها بوده که بیشتر آن از طریق بازیافت آب‌های مصرفی تامین شده است.

یزدی‌زاده ادامه داد: 85 درصد از مجموع واحدهای فولادی در مرکز کشور متمرکز شده اند که عمده آب مصرفی آنها از طریق پساب‌های شهری و کشاورزی تامین می‌شود.

وی اضافه کرد: در پروژه استفاده از پس‌آب‌های فولاد، شرکت فولاد مبارکه اصفهان پیش قدم بوده است و در مرحله بعدی پروژه انتقال آب از خلیج فارس کلید خورده که شرکت گل گهر آن را آغاز کرده است.

این مقام مسئول  ابراز کرد: مصرف گاز طبیعی کشور در حوزه صنایع، حدود 18 درصد، نیروگاه‌ها 33 درصد و بخش خانگی و صنایع کوچک 49 درصد است و سهم فولاد در این میان 19 درصد از مصرف کل گاز کشور است.

وی ادامه داد: مصرف انرژی الکتریکی در کل زنجیره فولاد به 30 درصد می‌رسد و بر اساس هدف‌گذاری‌های صورت گرفته در افق 1404 ، این عدد به 5600 مگابایت در سال افزایش خواهد یافت.

مدیر شرکت ملی فولاد ایران با بیان اینکه  مصرف انرژی در حوزه کشاورزی 3.1 برابر نرم جهانی، خانگی‌ 1.8 برابر نرم جهانی، تجاری 1.5 برابر نرم جهانی و حمل و نقل 1.4 برابر نرم جهانی است،تاکید کرد: پیش بینی می‌کنیم در افق 1404 میانگین نیاز به مصرف فولاد در کشور 30 میلیون تن باشد و به این منظور واردات محصولات فولادی طی 12 سال گذشته افزایش داشت ولی اکنون موفق شدیم از بزرگترین وارد کننده فولاد منطقه به دومین صادر کننده فولاد در منطقه خود برسیم.

وی تصریح کرد: تراز تجاری در حوزه فولاد تا سال گذشته حدود منفی 12 میلیون تن بود و اکنون در سال جاری توانستیم این عدد را به مثبت 5 میلیون تن برسانیم.

مدیر شرکت ملی فولاد ایران با اشاره به افزایش صادرات فولاد در سال گذشته و امسال گفت: تلاش ما بر این است که در آینده صادرات محصولات پایین دستی در حوزه فولاد با ارزش افزوده بالا افزایش یافته و تا حد امکان از خام فروشی جلوگیری کنیم.

یزدی‌زاده در ادامه بیان کرد: واقعیت این است که در بعد انرژی که در کشور مصرف می‌شود با نرم جهانی فاصله زیادی داریم.

وی افزود: تدبیری که برای جلوگیری از هدر رفت انرژی در حوزه تولید فولاد سنجیده شده، این است کت با موسسه جهانی CRU تفاهم نامه مشترکی امضا شد تا این شرکت پیشرو در اجرای روش‌های بهینه‌سازی تولید فولاد در دنیا ،بتواند به متخصصان ما در جهت بهینه‌سازی روش‌های تولید فولاد آموزش، کمک و ارائه تجهیزات بدهد.

یزدی‌زاده در پاسخ به این پرسش که میانگین مصرف انرژی و آب در کارخانه های فولاد کشور به چه میزان است، گفت: میزان مصرف انرژی در شرکت های مختلف فولادی در کشور متفاوت است و بستگی به نوع روشی دارد که آنها فولادسازی می‌کنند اما در این میان ذوب آهن توانست مصرف انرژی پایین تری را در سال‌های اخیر به ثبت برساند.

وی ادامه داد: آنچه که اکنون در شرکت فولاد مبارکه مطرح است، مصرف 5 متر مکعبی آب برای تولید فولاد است اما باید گفت به صورت میانگین این عدد در کل کشور به  15 متر مکعبی رسد.

مدیر شرکت ملی فولاد ایران میزان اظهار کرد: مصرف انرژی فولادسازی‌ها در کشور در مقایسه با کل صنعت و بخش‌های دیگر جامعه بسیار اندک است و این دلیل خوبی برای کم توجهی صنایع فولاد به شاخص‌های کاهش مصرف انرژی نیست.

وی در خاتمه بیان کرد: در تلاشیم با توافق‌نامه صورت گرفته بسیاری از مشکلات مصرف انرژی حوزه فولاد سازی کشور را برطرف سازیم.

تاسیس کارخانه های فولاد در نزدیکی آب دریا،بهترین راهکار است

رضا زائرحیدری کارشناس صنعتی معتقد است باید توسعه صنایع فولادی در آینده در کنار آب انجام شود. البته یکی دیگر از راهکارهایی که در شرایط امروزی و کمبود منابع آبی می‌تواند در نظر گرفته شود استفاده از فناوری و تجهیزات نوین است.

وی افزود:در شرایط کنونی شاهد ساختن برج‌های خنک‌کننده‌ای هستیم که به شکل خشک و بدون استفاده از آب کار می‌کنند.

به گفته زائر حیدری بازگرداندن آب به سیستم یا «ریسایکلینگ» در صنعت فولاد از اهمیت بالایی برخوردار است.

زائر حیدری ادامه داد:در این روش کل آب مصرف شده دوباره به سیستم بازگردانده می‌شود.

کارشناس صنعتی گفت:در ایران سیستم بازگرداندن آب‌های شهری برای مصارف صنعتی مورد توجه قرار گرفته و استفاده می‌شود زیرا تمایلی برای استفاده از آب فاضلاب برای صنایع کشاورزی وجود ندارد.

به گفته این کارشناس فولاد، بیشتر صنایع فولادی ایران در مناطق نیمه خشک و حتی کویری مانند یزد و اردکان یا استان اصفهان که میزان بارندگی در آن پایین است قرار گرفته‌اند و این درحالی است که در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس کل صنایع فولاد از آب دریا تغذیه می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت شرایط بسیار ویژه‌ای بر صنایع فولادی ایران حاکم است و بهترین راه صرفه‌جویی در استفاده از منابع آبی بوده و تا جایی که امکان‌پذیر است باید مورد توجه قرار گیرد.

زائرحیدری در ادامه تصریح کرد: اقدامات بسیاری برای کاهش مصرف آب انجام می‌شود که از آن جمله می‌توان به بازگرداندن آب به سیستم اشاره کرد. در این زمینه برخی از واحدهای فولادی ایران طرح‌هایی برای سیستم ریسایکلینگ یا بازگشت آب به مجموعه خود در دستور کار قرار داده و فعالیت‌هایی در این زمینه انجام داده‌اند.

بروز کردن دانش و تجهیزات کارخانه های فولاد ایران ، تاثیر بسزایی در کاهش مصرف انرژی دارد

شمس الدین سیاسی راد مدیر اسبق آموزش،پرورش و فن آوری سازمان ایمیدرو با تاکید بر اهمیت مصرف انرژی، آب و محیط زیست در چرخه تولید فولاد افزود:کارگروه تخصصی مدیریت انرژی، محیط زیست ،مصرف آب با رویکرد توسعه پایدار و با هدف تحقق تولید پاک و بدون ضایعات توسط سازمان ایمیدرو و با همکاری دانشگاه های کشور در حال فعالیت است.

سیاسی راد با اشاره به بالا بودن سرانه مصرفی انرژی و مصرف صنایع فولاد کشور نسبت به شاخص های جهانی گفت:دلیل اصلی این مصرف انرژی بالا،قدیمی بودن تکنولوژی های مصرفی در صنعت فولاد است.

وی در پایان یادآور شد:تغییر سیاست های تعیین انرژی و بروز کردن دانش و تجهیزات کارخانه های فولاد ایران می تواند تاثیر بسزایی در کاهش مصرف انرژی در کشور داشته باشد.

انتهای پیام/